Thoát vị đĩa đệm có thể gây ra biến chứng nguy hiểm khôn lường như bại liệt, khó khăn khi vận động, yếu cơ.(Ảnh: Minh họa).

Thoát vị đĩa đệm là gì?

Thoát vị đĩa đệm là tình trạng nhân nhầy đĩa đệm cột sống thoát ra khỏi vị trí bình thường trong vòng sợi, chèn ép vào ống sống hay các rễ thần kinh sống. Về giải phẫu bệnh có sự đứt rách vòng sợi, về lâm sàng gây lên hội chứng thắt lưng hông điển hình. Thường gặp nhất là phần đĩa đệm cột sống cổ, cột sống thắt lưng do thường chịu nhiều ảnh hưởng từ thói quen sinh hoạt hàng ngày.

Triệu chứng khi bị thoát vị đĩa đệm là gì?

Biểu hiện chung ở giai đoạn nhẹ chủ yếu là đau mỏi âm ỉ, kéo dài ở vùng cổ gáy, đau tăng lên khi vận động và khi nghỉ ngơi thì giảm. Những cơn đau ở cột sống và chân tay, thường tái phát nhiều lần, lúc thì đau âm ỉ, nhưng có lúc lại đau dữ dội và tăng mạnh khi người bệnh đi lại, ho, hắt hơi hay rung người. Ở người thoát vị đĩa đệm đốt sống lưng thì những cơn đau bắt đầu từ thắt lưng, sau đó đau lan xuống mông, đùi, đến cẳng chân và gót chân. Ở người thoát vị đĩa đệm đốt sống cổ - gáy, thì lan ra hai bên vai, kéo xuống hai cánh tay và bàn tay.

Thoát vị đĩa đệm gây cho người bệnh những cơn đau âm ỉ, có khi không thể cử động và đi lại được. (Ảnh: Minh họa).

Nguyên nhân gây ra bệnh thoát vị đĩa đệm

Trước đây thoát vị đĩa đệm chỉ xảy ra ở người cao tuổi thì hiện nay tình trạng người trẻ mắc căn bệnh này đang ngày càng trẻ hóa. Theo thống kê của Bộ y tế, bệnh thoát vị đĩa đệm cột sống thắt lương hiện nay ở nước ta chiếm tỉ lệ khá cao, có đến 30% dân số mắc phải căn bệnh này. Do thói quen ngồi sai tư thế, nâng vác vượt sức, gối quá cao, thừa cân gây tăng áp lực lên cột sống.

Ở những người lớn tuổi, đĩa đệm dần có dấu hiệu thoái hóa, mất nước và bào mòn, dẫn đến tình trạng thoát vị, phổ biến từ độ tuổi 35 đến 55. Ở người trẻ tuổi thì nguyên nhân chủ yếu xuất phát từ lối sống, lặp lại thói quen xấu và sai tư thế lao động.

Ngoài ra còn một số nguyên nhân khác như gối đầu quá cao khi ngủ, ngồi gù lưng, ngồi xổm, ngồi chéo chân, đeo túi nặng lệch vai. Bên cạnh đó lối sống không kiểm soát được lượng đường, bột, ăn tối muộn, thức khuya và ít tập thể dục khiến cơ thể trở lên thừa cân, gia tăng áp lực lên cột sống thì đĩa đệm cũng bị tổn thương. Chính vì vậy, người bệnh cần nhận biết sớm các triệu chứng thoát vị đĩa đệm để có phương pháp chữa trị sớm và kịp thời.

Biến chứng của thoát vị đĩa đệm

Người bị thoát vị đĩa đệm sẽ dẫn tới rối loạn đại tiểu tiện. Ảnh hưởng trực tiếp đến dây thần kinh. Gây liệt, tàn phế. Teo cơ chi. Rối loạn cảm giác. Giai đoạn nặng sẽ khiến người bệnh bị teo nhỏ tay chân, đi lại rất khó khăn, thậm chí là bại liệt do các rễ thần kinh bị chèn ép quá mức.

Rối loạn vận động như cơ tay, cơ chân bị yếu, giảm lực, bị liệt chân, tay, bí tiểu, rối loạn cảm giác vùng hậu môn. Trường hợp nặng hơn có thể gây ra yếu tay chân, rối loạn cảm giác và chức năng tình dục kém. Dấu hiệu tê bì xuất hiện thường xuyên hoặc ít hơn tùy thuộc tình trạng bệnh cụ thể, một số triệu chứng khác như cột sống của người bệnh có thể bị vẹo hay lệch; Gặp hạn chế trong các vận động cột sống như xoay cổ, gập người, duỗi người, đi lại khó khăn, rối loạn đại tiểu tiện, suy giảm chức năng sinh dục; đau đầu, chóng mặt, ù tai và mất ngủ.

Thoát vị đĩa đệm đốt sống lưng. (Ảnh: Minh họa).

Biện pháp chữa trị

Để phòng ngừa thoát vị đĩa đệm, người trẻ nên giữ lưng thẳng khi ngồi học hoặc làm việc. Nếu phải ngồi lâu, cứ sau 30-45 phút hãy đứng dậy đi lại, dùng ghế xoay để hạn chế xoắn vặn cột sống, khuân vác vật nặng cần gập gối và thẳng lưng, thường xuyên tập thể dục để tăng độ dẻo dai cho cột sống.

Chụp cộng hưởng từ được coi là phương pháp chẩn đoán hình ảnh hiện đại có độ tin cậy nhất trong chẩn đoán các bệnh lý thoát vị đĩa đệm. Trên các phim cộng hưởng từ có thể xác định chính xác vị trí, số tầng thoát vị, hình thái thoát vị (trung tâm, cạnh trung tâm và lỗ ghép).

Các trường hợp nghi ngờ thoát vị đĩa đệm có thể chụp cắt lớp vi tính kết hợp với chụp bao rễ cản quang khi người bệnh không thể chụp được cộng hưởng từ ( do có dị vật kim khí trong cơ thể).

Biện pháp chữa thoát vị đĩa đệm dùng thuốc bao gồm các thuốc giảm đau đơn thuần như: Paracetamol; giảm đau chống viêm không steroid như diclofenac, meloxicam...uống, tiêm hoặc bôi tại chỗ. Lưu ý các thuốc trên dùng đường toàn thân nên có thể có tác dụng không mong muốn tới dạ dày, chức năng gan thận.

Các phương pháp phẫu thuật thường được áp dụng: Phẫu thuật mổ mở hoặc qua ống banh (quadrant), lấy bỏ nhân thoát vị giải chèn ép thần kinh. Có thể dùng kính hiển vi hỗ trợ trong mổ. Phương pháp tiếp theo là phẫu thuật nội soi cột sống, lấy bỏ nhân thoát vị. Mỗi phương pháp đều có những ưu, nhược điểm khác nhau nên việc lựa chọn phương pháp tối ưu sẽ tùy theo tính chất tổn thương của người bệnh.