Nguyên nhân vụ tai nạn được xác định do Phân xưởng Đào lò 6 tổ chức, chỉ đạo thi công Lò bán xiên vỉa L7 Cánh Tây chưa đảm bảo ATVSLĐ.

Diễn biến vụ tai nạn

Ngày 17/7/2018, Giám đốc Công ty Cổ phần than Mông Dương - Vinacomin ban hành Lệnh sản xuất số 557/LSX-TMD giao cho phân xưởng Đào lò 6 thi công đào chống lò bán xiên vỉa L7 Cánh Tây, kèm theo biện pháp thi công. Do đoạn lò sát gương chưa bám trụ vỉa theo thiết kế, nhóm công nhân phải tổ chức căn cuốc, hạ nền lò, hạ máy cào, chỉnh sửa vì chống.

Ngày 07/8/2018, thực hiện lệnh của Quản đốc, ông Nguyễn Văn Lịch (Phó Quản đốc trực ca) giao cho 4 nhóm công nhân làm việc ở các vị trí khác nhau; trong đó nhóm công nhân 5 người gồm: Vi Văn Dụng (nhóm trưởng), Hoàng Văn Phùng (thợ lò bậc 4/6 - thợ mìn), Phạm Văn Trình (thợ lò bậc 4/6), Chu Văn Thuận (thợ lò bậc 3/6) và Nguyễn Thế Hoạt (thợ cơ điện mỏ hầm lò, bậc 4/7) làm nhiệm vụ chống hoàn thiện vì chống số 74 và tiếp tục đào chống lò bán xiên vỉa L7 Cánh Tây.

Sau khi nhận nhiệm vụ, nhóm công nhân vào vị trí làm việc. Đến khoảng 3h ngày 08/8/2018, nhóm công nhân đã thực hiện các công việc củng cố lò, tải than, chống hoàn thiện vì chống 74 và chuẩn bị đào chống vì số 75. Lúc này họ thấy có hiện tượng than, đá ở nóc lò rơi nhiều nên đã rút ra phía ngoài, sau đó lại không thấy than, đá ở nóc lò rơi nữa; nhóm công nhân quay trở lại gương lò để làm việc. Ông Phùng, ông Trình tiến hành tải than vào máy cào; ông Hoạt, ông Dụng ngồi nghỉ ở hông lò, cách gương lò 4m; ông Thuận vận hành máy cào. Khi quay trở lại làm việc được khoảng 7 phút thì than, đá ở nóc lò tụt lở làm xô đổ các vì chống từ vì số 65 đến vì số 71 vùi lấp ông Hoạt, ông Dụng, ông Phùng, ông Trình.

Khi tai nạn xảy ra, ông Phùng đã tự thoát ra khỏi vùng tụt, đổ và báo những người cùng làm tổ chức cứu nạn tiếp tục đưa được ông Trình ra ngoài. Ngay sau đó Phân xưởng Đào lò 6 và Công ty đã tổ chức cứu nạn. Khoảng 4 giờ 50 phút cùng ngày, ông Hoạt được đưa ra khỏi khu vực bị tụt đổ. Ông Hoạt đã tử vong do hội chứng vùi lấp dẫn đến suy hô hấp cấp (theo bản kết luận giám định số 89/GĐPY ngày 13/8/2018 của Phòng Kỹ thuật hình sự Công an tỉnh Quảng Ninh). Đến khoảng 05 giờ 55 phút, ông Dụng được đưa ra khỏi khu vực bị tụt đổ. Ông Phùng, ông Trình, ông Dụng bị thương và được chuyển đến Bệnh viện đa khoa khu vực Cẩm Phả và Bệnh viện đa khoa tỉnh Quảng Ninh điều trị.

Nguyên nhân tai nạn

Đoàn điều tra TNLĐ tỉnh Quảng Ninh xác định do Phân xưởng Đào lò 6 tổ chức, chỉ đạo thi công Lò bán xiên vỉa L7 Cánh Tây chưa đảm bảo ATVSLĐ: Khi tổ chức thi công hạ nền lò, hạ máy cào, chỉnh sửa các vì chống chưa đảm bảo kỹ thuật an toàn; chưa có biện pháp xử lý việc rỗng nóc lò khi hạ thấp vì chống. Mặt khác, việc nổ mìn trong các ca trước đó đã làm ảnh hưởng đến liên kết của than, đá trên nóc lò gây nên chấn động. Vì vậy đến ca làm việc ngày 08/8/2018, than, đá ở nóc lò tách lớp, tụt lở làm xô đổ vùi lấp 04 công nhân gây TNLĐ.

Những người có lỗi

Để xảy ra tai nạn, lỗi trước hết thuộc về ông Nguyễn Văn Lành, Phó Quản đốc Phân xưởng Đào lò 6 (quyền Quản đốc Phân xưởng Đào lò 6 từ ngày 6/8/2018 đến ngày 8/8/2018). Ông Lành chịu trách nhiệm về mặt kỹ thuật cũng như tổ chức thi công nhưng trong quá trình thi công đã không áp dụng đầy đủ các biện pháp đảm bảo kỹ thuật an toàn và chưa có biện pháp xử lý việc rỗng nóc lò dẫn đến việc tụt lở đất, đá và gây tai nạn.

Ông Nguyễn Văn Lịch, Phó Quản đốc Phân xưởng Đào lò 6 chịu trách nhiệm tổ chức sản xuất, kiểm soát các yếu tố nguy hiểm tại lò nhưng đầu ca ông đã không kiểm tra điều kiện kỹ thuật an toàn, không nắm bắt được tình trạng rỗng nóc của đoạn lò nên không nhận định được nguy cơ gây tai nạn để có biện pháp xử lý kịp thời.

Ông Trần Văn Hiển và Nguyễn Văn Thiên, Phó Quản đốc Phân xưởng Đào lò 6 (trực ca 1, 2), chịu trách nhiệm chỉ đạo thi công hạ nền lò, hạ máy cào, chỉnh sửa các vì chống tại lò nhưng chưa tuân thủ các biện pháp kỹ thuật an toàn, chưa có biện pháp xử lý việc rỗng nóc lò khi hạ thấp vì chống.

Ông Đào Công Huynh, Lò trưởng Phân xưởng Đào lò 6 đã không đi sâu đi sát kiểm tra hiện trường để phát hiện được đoạn lò rỗng nóc và có biện pháp xử lý kịp thời.

Ông Nguyễn Trọng Sự, Quản đốc phân xưởng Đào lò 6 chỉ đạo công tác tuyên truyền giáo dục ý thức tự chủ về ATLĐ của phân xưởng chưa hiệu quả.

Các ông Lại Quang Trung, Trưởng phòng; Tạ Tiến Đạt, cán bộ phòng Kỹ thuật công nghệ mỏ; Trần Mạnh Hà, Trưởng phòng Điều khiển; Vũ Đức Thịnh, Trưởng phòng An toàn; Vũ Tiến Quang, Phó Giám đốc phụ trách kỹ thuật; Hoàng Quang Trung, Phó Giám đốc, phụ trách an toàn; Hoàng Trọng Hiệp, Phó Giám đốc phụ trách sản xuất đã chưa sâu sát công tác lãnh đạo, chỉ đạo, kiểm tra việc thực hiện nhiệm vụ của cấp dưới; trong công tác quản lý, chỉ đạo sản xuất để xảy ra TNLĐ nghiêm trọng.

Bài học ngăn ngừa TNLĐ tái diễn

Đoàn Điều tra TNLĐ tỉnh Quảng Ninh yêu cầu Công ty Cổ phần Than Mông Dương phải thực hiện đúng quy trình, biện pháp đảm bảo an toàn trong từng công đoạn thực hiện thi công. Cán bộ chỉ huy, chịu trách nhiệm kỹ thuật an toàn phải giám sát liên tục, sâu sát để phát hiện sự cố và có biện pháp xử lý kịp thời. Nâng cao hiệu quả công tác tuyên truyền giáo dục, huấn luyện an toàn… để NLĐ nhận diện được nguy cơ có thể xảy ra TNLĐ và kịp thời thoát hiểm khi cần thiết. Tiến hành nhận diện nguy cơ, đánh giá rủi ro về ATVSLĐ và phổ biến cho NLĐ trong công ty để rút kinh nghiệm cho bản thân khi tham gia lao động sản xuất.

Về vụ TNLĐ nghiêm trọng này, ông Lê Đức Thiện, Phó Giám đốc Trung tâm ATLĐ (Viện Khoa học An toàn và vệ sinh lao động, Tổng LĐLĐ Việt Nam) cho rằng vụ TNLĐ này cho thấy 2 vấn đề:

- Việc tuân thủ quy trình làm việc chưa tốt. Những người có trách nhiệm đã lơ là nhiệm vụ mà không có ai kiểm tra, giám sát công việc.

- Nhóm công nhân thực hiện chủ quan, đánh giá chưa đúng nguy cơ sập lò khi đã có hiện tượng than, đá ở nóc lò rơi nhiều. Nhóm trưởng cũng không báo cáo ngay cấp trên để xử lý triệt để.

Để giảm thiểu nguy cơ xảy ra các vụ TNLĐ tương tự cần phải:

- Có các biện pháp đảm bảo việc thực hiện quy trình an toàn đầy đủ: phải có bằng chứng ghi nhận (như ghi chép, ký nhận, hình ảnh...) ở những khâu quan trọng.

- Huấn luyện cho NLĐ cách nhận diện nguy cơ và đánh giá rủi ro có thể về ATVSLĐ cùng cách thức ứng xử khi nhận thấy có các nguy cơ mất ATVSLĐ. Việc này giúp NLĐ tránh chủ quan và biết cách xử lý khi gặp phải các tình huống nguy hiểm tương tự.