Cụ thể, tháng 3 vừa qua, Đại học (ĐH) Kinh tế TP.HCM có buổi lễ trao bằng. Kết quả, số cử nhân có xuất sắc, giỏi, khá tại trường chiếm trên 91%. Con số này trong kỳ trao bằng vào tháng 12/2022 của ĐH Ngân Hàng TP.HCM là 98,75%; ĐH Kinh tế Quốc dân là 98,1% (riêng ĐH này, tỉ lệ bằng giỏi lên tới gần 70%); ĐH Sư Phạm (ĐH Huế) là 99,1%; ĐH Lao động Xã hội 92,84%; ĐH Sư phạm Kỹ thuật TP.HCM là 98,85%... Nhìn vào dẫn chứng số liệu để thấy, bằng khá, giỏi, xuất sắc “lạm phát” ở các vùng khác nhau, các khối ngành khác nhau.

Hãy nhìn lại! Chúng ta đang chứng kiến một thế hệ “siêu nhân” với điểm đầu vào ĐH có lúc lên tới hơn 30 điểm/3 môn. Rồi chúng ta tiếp tục chứng kiến thế hệ ấy trưởng thành trong môi trường ĐH và ra trường với tỉ lệ gần 70% bằng giỏi và có nơi lên tới hơn 99% bằng từ khá trở lên. Một thế hệ nếu bảng điểm là đúng, thì chúng ta tự tin và hãnh diện vô cùng với những chủ nhân tương lai đất nước với kỹ năng và kiến thức gần như hoàn mỹ.

Nhưng, dù đầu vào điểm chuẩn cao tới vô cực, đầu ra bằng khá, giỏi nhiều như mây thì chất lượng lao động có thực sự xuất sắc như những con số hay không thì ai làm tuyển dụng cũng rõ. Những chuyện dở khóc dở cười như trong bản CV ứng viên ghi kinh nghiệm “3 năm chạy Grab” hay bằng khá chuyên ngành Ngoại ngữ mà gặp sếp nước ngoài hỏi phỏng vấn mà như điếc như câm là những ví dụ điển hình.

Khi những con số đạt gần như cực đại thì con số đó là vô nghĩa. Các nhà tuyển dụng không thể dùng bảng điểm hay bằng cấp để chọn ứng viên; ngay sinh viên ra trường cũng gặp khó khi bằng khá và giỏi không còn là ưu thế cạnh tranh. Điều này dẫn tới rất nhiều hệ lụy cho thị trường lao động cũng như các tân cử nhân khi tham gia thị trường.

Sinh viên ra trường đang gặp khó khi bằng khá và giỏi không còn là ưu thế cạnh tranh. Ảnh minh hoạ: VnExpress

Từ lâu, việc đầu vào khó, đầu ra dễ là câu chuyện nhức nhối của giáo dục đại học Việt Nam. Với tỉ lệ bằng cấp như trên, ở một số khối ngành, chỉ cần thi đỗ vào trường, còn lại, có những sinh viên cợt nhả “cùng lắm thì bằng khá”.

Nói thế không phải phủ nhận những nỗ lực học tập của rất nhiều sinh viên nghiêm túc, nhưng tình trạng sinh viên đạt kết quả không xứng đáng với tấm bằng không phải không có. Những con số thành tích “ảo ma” khiến điểm số cũng vô hình tạo ra những bất công tới những sinh viên chăm chỉ, có tố chất khi ra trường, bằng cấp cùng hạng khá và giỏi.

Chống bệnh thành tích lúc này không còn là câu chuyện của riêng lứa trung học mà còn là của ĐH, thậm chí sau đại học. Và công cuộc ấy không phải của riêng Bộ Giáo dục hay các trường đại học mà của toàn xã hội. Bởi, đã đến lúc, chúng ta nhìn nhận lại về tấm bằng ĐH.

Bằng ĐH phải mang giá trị thực học và giàu kinh nghiệm thực tế thay vì thầy cô dạy, tự ra đề rồi tự chấm điểm cho “gà nhà”. Chúng ta cần tăng hơn nữa số giờ thực tập ở các đơn vị thay vì chỉ ngồi trên ghế nhà trường 7 kỳ học và thực tập 1 kỳ. Điểm thực tập ở những khối ngành ứng dụng phải được coi là trọng số trên tỉ lệ bảng điểm thay vì chỉ là trải nghiệm cho biết như hiện nay.

Có học thật, làm thật mới giúp thế hệ này vững vàng trước thời buổi toàn cầu hóa và xứng đáng với biệt danh “thế hệ siêu nhân”!

MỸ ANH

Nếu đồng tình với góc nhận định trong bài viết, bạn có thể mời tác giả Mỹ Anh một "ly cà phê" thông qua Ví MoMo bằng cách ấn vào nút “Buy me a coffee” ở bên dưới hoặc quét mã QR. “Buy me a coffee” Hoặc bạn cũng có thể tặng "ly cà phê" cho tác giả Mỹ Anh bằng cách chuyển khoản trực tiếp vào tài khoản của Tạp chí Lao động và Công đoàn, số tài khoản: 118000001631, Ngân hàng Vietinbank chi nhánh Hà Nội. Lưu ý, trước khi chuyển tiền, bạn đọc vui lòng gõ nội dung: "Tặng cà phê cho tác giả Mỹ Anh". Đọc cà phê tối, tặng "cà phê" là chương trình của Tạp chí Lao động và Công đoàn. Khi đọc các bài viết trên mục game doi thuong , nếu bạn đọc đồng cảm với góc nhìn của tác giả thì có thể mời người đó một "ly cà phê". Mỗi "ly cà phê" trị giá 23.000 đồng (1 USD).