Nhiều thắc mắc của người lao động cần làm rõ

Trong đơn kiến nghị, nhóm lao động thừa nhận trước đây trình độ hiểu biết và nhận thức pháp luật chưa đầy đủ, sau khi đọc bài báo nói về việc thu sai tiền BHXH theo quy định trên Tạp chí Lao động và Công đoàn, họ đã hiểu thêm phần nào.

Nhóm lao động gồm 10 người, đại diện Tập thể hộ chăn nuôi đơn vị 8/5 (đều ký hợp đồng hợp tác canh tác đất trồng cây, thức ăn phục vụ chăn nuôi bò sữa và tiêu thụ sản phẩm với Công ty CP Giống bò sữa Mộc Châu) ký đơn gửi Tạp chí Lao động và Công đoàn, phản ánh một số thắc mắc.

Thứ nhất, việc công nhân chăn nuôi bò sữa phải đóng toàn bộ số tiền BHXH theo tỷ lệ đóng nhất định của từng năm (thay phần đóng của doanh nghiệp) có đúng quy định hay không?

Một tờ phiếu thu tiền BHXH của Công ty CP Giống bò sữa Mộc Châu tháng 8/2018. Dựa trên 4 phiếu thu của năm 2018, người lao động (đã giấu tên) này nộp số tiền BHXH cho Công ty tổng số tiền trên 25,7 triệu đồng - Ảnh: CNCC

Thứ hai, căn cứ đóng và mức đóng BHXH suốt thời gian dài có đúng không? Bởi lẽ, người lao động không nhận lương từ Công ty, hằng tháng số tiền họ nhận được là số tiền bán sữa mà Công ty phải trả theo hợp đồng mua bán sữa bò tươi được ký kết hằng năm giữa hai bên.

Thứ ba, Công ty CP Giống bò sữa Mộc Châu thu tiền bảo hiểm của người lao động bằng cách khấu trừ qua bảng giá trị thanh toán tiền sữa hằng tháng có đúng không? Liệu rằng có sự chênh lệch giữa việc thu tiền người lao động và việc đóng bảo hiểm thực tế của Công ty hay không? – nhóm lao động thắc mắc.

Thứ tư, về vấn đề đóng BHXH, người lao động có được truy thu các khoản tiền mà lẽ ra Công ty phải có trách nhiệm đóng, nộp mà thực tế họ đã phải đóng thay Công ty suốt một thời gian rất dài?

“Nếu Công ty vi phạm trong thời gian dài như như vậy, trách nhiệm của các cơ quan quản lý nhà nước đến đâu, và Công ty sẽ chịu trách nhiệm thế nào trước pháp luật và những người lao động chúng tôi?”, người lao động nêu ý kiến trong đơn.

“Chúng tôi mù tịt, vừa rồi xem thông tin trên báo mới biết đóng sai quy định”

Bà T.L.Đ 50 tuổi) – đại diện người lao động thuộc một hộ chăn nuôi nhiều năm liền ký hợp đồng hợp tác canh tác đất trồng cây, thức ăn phục vụ chăn nuôi bò sữa và tiêu thụ sản phẩm với Công ty CP Giống bò sữa Mộc Châu tham gia BHXH bắt buộc tại Công ty này từ năm 2005, đến năm 2020 thì bị báo giảm, buộc phải đóng BHXH tự nguyện.

Dựa vào phần diễn giải ở bảng theo dõi quá trình đóng BHXH của bà T. từ năm 2005 đến năm 2020, có thể thấy bà được xác định là “công nhân chăn nuôi bò sữa thuộc đơn vị 8/5, Công ty CP Giống bò sữa Mộc Châu”. Căn cứ đóng BHXH là tiền lương tăng dần theo từng giai đoạn, từ 600 nghìn đồng đến 7,7 triệu đồng. Tỷ lệ đóng (%) theo quy định, cũng tăng dần theo từng giai đoạn. Chỉ có điều, bà T. nói rằng phải nộp toàn bộ 100% số tiền đó, tức “đóng thay” cả phần doanh nghiệp phải đóng.

Quá trình đóng BHXH của người lao động (giấu tên) - Ảnh: CNCC

“Trên thực tế, tôi không có lương hằng tháng của Công ty mà là tiền bán sữa cho công ty”, bà T. nói.

Cũng theo bà T., thời điểm tham gia BHXH bắt buộc tại Công ty CP Giống bò sữa Mộc Châu, không ai biết là đóng tiền sai quy định. “Công ty xây dựng thang bảng lương, bảo đóng bao nhiêu thì chúng tôi đóng bấy nhiêu. Chúng tôi mù tịt không biết gì, không biết theo quy định phải đóng thế nào, bao nhiêu phần trăm… Vừa rồi xem thông tin trên báo, chúng tôi mới biết là sai quy định”, bà T. cho hay.

Trở lại vụ việc, sau khi Tạp chí Lao động và Công đoàn phản ánh tình trạng trên, các cơ quan chức năng tỉnh Sơn La vào cuộc, Công ty CP Giống bò sữa Mộc Châu đã lập hồ sơ báo giảm tham gia BHXH, BHTN, BHYT đối với hàng trăm lao động thuộc diện như bà T. Tức ngừng đóng BHXH bắt buộc đối với các lao động nói trên. Tuy nhiên, những lao động này có được truy thu số tiền họ phải "đóng thay” nghĩa vụ của doanh nghiệp hay không thì chưa được các kết luận thanh tra, kiểm tra đề cập đến.

“Chúng tôi muốn truy thu cái tiền thu sai. Mong được làm rõ, chứ chúng tôi không biết gì, không hiểu gì về bảo hiểm”, đại diện người lao động nói.

Cần sự vào cuộc quyết liệt của chính quyền địa phương

Như Tạp chí Lao động và Công đoàn từng phản ánh, một thời gian dài, nhiều người lao động tại các Công ty CP Giống bò sữa Mộc Châu, Công CP Chè Chiềng Ve, Công ty CP Chè Cờ Đỏ Mộc Châu, Công ty CP Vinatea Mộc Châu thực hiện thay nghĩa vụ đóng BHXH bắt buộc của người sử dụng lao động cho người lao động.

Sau khi có kết luận thanh tra, kiểm tra của BHXH tỉnh Sơn La, các doanh nghiệp thực hiện báo giảm tham gia BHXH, BHTN, BHYT mà chưa thực hiện thống kê thời gian thu sai và mức thu sai theo quy định của Luật BHXH 2014 và truy thu, trả lại cho người lao động.

Về việc này, đại diện một doanh nghiệp lớn - ông Phạm Hải Nam – Tổng giám đốc Công ty CP Giống bò sữa Mộc Châu (thuộc Công ty CP Sữa Việt Nam – Vinamilk) từng trả lời rằng: “Trước nay tự doanh nghiệp đứng ra thu giúp cho người dân, vì nó xuyên suốt một cái mạch. Mạch chung như thế cứ diễn ra hằng năm, đến 2014 không có hướng dẫn, chỉ đạo về thay đối cái đó. Cho nên nó cứ liên tục như vậy. Cho nên chúng tôi chẳng bao giờ nghĩ là cái này chúng tôi làm sai”.

BHXH tỉnh Sơn La - Ảnh: Ý YÊN

Nhưng theo Luật BHXH, để có thể xác định được số tiền đóng các loại bảo hiểm bắt buộc hằng tháng thuộc trách nhiệm của doanh nghiệp và người lao động thì doanh nghiệp phải xác định được tiền lương hằng tháng tính đóng các loại bảo hiểm của người lao động. Đồng nghĩa với việc các doanh nghiệp phải ký hợp đồng lao động và xây dựng thang bảng lương cho nhóm lao động nói trên.

Có thể nói, sai phạm là khá rõ, nhưng ngoài việc “báo giảm” tham gia BHXH, BHTN, BHYT đối với các lao động thì trách nhiệm của doanh nghiệp vẫn chưa được đề cập. Cụ thể, theo như đề nghị của người lao động trong đơn là được truy thu lại số tiền các doanh nghiệp đã thu sai để trả lại cho họ.

Tạp chí Lao động và Công đoàn đã nhiều lần gửi công văn đề nghị UBND tỉnh Sơn La làm rõ việc có truy thu tiền doanh nghiệp thu sai % tiền lương đóng bảo hiểm bắt buộc cho người lao động hay không nhưng đến nay vẫn chưa nhận được câu trả lời. Trong khi đó, liên hệ làm việc với Sở Lao động - Thương binh và Xã hội tỉnh Sơn La, nhưng Sở này cũng không có động thái phối hợp.

Lấy tiền của người lao động để thực hiện thay trách nhiệm của doanh nghiệp là hành vi đáng lên án và việc này UBND tỉnh Sơn La, Sở Lao động – Thương binh và Xã hội tỉnh Sơn La phải nhìn thẳng vào vấn đề để xử lý tận gốc, qua đó bảo vệ quyền, lợi ích hợp pháp, chính đáng của CNLĐ chứ không phải chọn cách im lặng.

Theo quy định của pháp luật, chi phí đóng các khoản bảo hiểm bắt buộc được xác định là chi phí hợp lý để trừ khi tính thuế thu nhập doanh nghiệp. Câu hỏi đặt ra là, ngoài việc “bắt” người lao động đóng thay nghĩa vụ đóng bảo hiểm bắt buộc của doanh nghiệp, các doanh nghiệp chè, chăn nuôi giống bò sữa ở huyện Mộc Châu có đưa số tiền đó trở thành chi phí khấu trừ thuế hay không? Nếu có thì rõ ràng các doanh nghiệp này sẽ hưởng lợi “kép” từ việc đóng bảo hiểm bắt buộc đối với nhóm CNLĐ giao khoán.

Chúng tôi xin trích dẫn thêm một câu hỏi từ phía người lao động: “Liệu rằng có sự chênh lệch giữa việc thu tiền người lao động và việc đóng bảo hiểm thực tế của Công ty hay không?”.

Liên quan đến các vấn đề nêu trên, Tạp chí Lao động và Công đoàn mong muốn các cơ quan hữu quan tỉnh Sơn La làm rõ.

Không chấp nhận đề nghị “đính chính nội dung” của Công ty Giống bò sữa Mộc Châu Tạp chí Lao động và Công đoàn khẳng định không chấp nhận đính chính nội dung bài viết” như đề nghị của Công ty CP ...

Sai phạm về BHXH ở Sơn La: Đã có kết quả thanh – kiểm tra các đơn vị Tạp chí điện tử Cuộc sống an toàn từng có bài phản ánh việc người lao động (NLĐ) ở một số công ty trên địa ...