Ngay từ đầu năm nay, các chuyên gia đã tranh cãi về việc liệu chiến dịch nâng lãi suất cơ bản đồng USD mạnh tay của Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed) sẽ hướng kinh tế Mỹ “hạ cánh cứng” hay “hạ cánh mềm”, lạm phát sẽ giảm thông qua một quá trình suy thoái kinh tế đầy đau đớn hoặc tăng trưởng kinh tế suy giảm.

Hoạt động tuyển dụng và tiêu dùng người dân tăng trưởng bất ngờ trong tháng trước, ngoài ra hiện đang có nhiều dấu hiệu cho thấy rằng nhu cầu ô tô và nhà đất có thể đã bình ổn sau khoảng thời gian suy giảm, giờ đây một số chuyên gia kinh tế thậm chí đang nói đến kịch bản thứ ba mà dường như vài tuần trước đây người ta chưa nghĩ đến: kinh tế bất ngờ tăng trưởng mạnh.

“Kịch bản “không hạ cánh” hoàn toàn có thể xảy ra”, chuyên gia kinh tế tại tổ chức nghiên cứu Renaissance Macro – ông Neil Dutta nhận định. Trong khi nhiều quan chức thuộc Fed nói rằng họ vẫn tin kinh tế sẽ chững lại trong năm nay, ông Dutta khẳng định ông nhận thấy rõ ràng có một sự miễn cưỡng trong việc thừa nhận thực tế rằng kinh tế đang tăng tốc quá nhanh.

Fed đã nâng lãi suất liên bang 4,5 điểm phần trăm từ tháng 3/2022 cho đến nay, sau đợt nâng gần nhất lãi suất ở trong ngưỡng 4,5% cho đến 4,75%. Đây là tốc độ nâng lãi suất nhanh nhất tính từ đầu thập niên 1980, nhiều chuyên gia kinh tế đã dự báo về khả năng các đợt nâng lãi suất này sẽ hãm phanh hoạt động đầu tư vào tuyển dụng.

Hoạt động tuyển dụng đã bất ngờ tăng trưởng trong thời gian gần đây. Vào tháng này, Bộ Lao động Mỹ công bố giới chủ Mỹ bất ngờ tuyển dụng 517.000 việc làm trong tháng 1/2023 và tỷ lệ thất nghiệp giảm xuống còn 3,4%. Số lượng việc làm mới trong tháng 12/2022 tăng.

Báo cáo thị trường việc làm mới nhất không khỏi khiến cho các chuyên gia bất ngờ bởi nhiều thông tin công bố trước đó cho thấy lãi suất tăng cao bắt đầu ảnh hưởng đến hoạt động tuyển dụng, theo chuyên gia kinh tế trưởng tại ngân hàng Barclays – ông Marc Giannoni cho hay.

Đối với Fed, hiện giờ nhiều người đang lo lắng về khả năng các doanh nghiệp sẽ đẩy phần chi phí tăng lên về phía khách hàng bởi thu nhập các hộ gia đình nhìn chung đã tăng lên. Trong khi đó, khi mà mô hình chi tiêu của người dân đang chứng kiến sự dịch chuyển từ hàng hóa sang các dịch vụ thâm dụng lao động, nhu cầu của giới chủ đối với lao động có thể sẽ vẫn tăng cao.

Dù tăng trưởng mức lương chững lại trong tháng 1/2023, mức lương làm việc theo giờ tăng lên dẫn đến tổng mức lương nói chung cải thiện. Chỉ số về mức lương và thu nhập tăng 1,5% trong tháng trước và trong 12 tháng đã tăng đến 8,5%. Chỉ số tổng giờ làm việc trong ngành sản xuất tháng 1/2023 tăng 1,2%, nó cho thấy hoạt động của ngành sản xuất phục hồi trong tháng vừa qua.

Vào tuần trước, các chuyên gia kinh tế tại Goldman Sachs cho biết họ dự báo về khả năng suy thoái kinh tế Mỹ trong 12 tháng tới lên đến 25%, giảm đáng kể so với ước tính trước đó là 35%. Goldman Sachs dự báo lạm phát sẽ giảm xuống còn 3% trong năm nay, tỷ lệ thất nghiệp tăng nhẹ lên ngưỡng 4% còn kinh tế vẫn tăng trưởng dưới ngưỡng dài hạn ước tính khoảng 2%.

Việc kinh tế Mỹ tăng trưởng tốt hơn kỳ vọng có thể khiến Fed nâng lãi suất mạnh tay hơn so với tính toán trước đây. Trưởng bộ phận nghiên cứu kinh tế toàn cầu tại Bank of America, ông Ethan Harris, cho biết ông đầy hoài nghi về khả năng lạm phát sẽ giảm nếu tăng trưởng mạnh hơn.

Trong khi đó, vẫn có nhiều chuyên gia kinh tế dự báo về khả năng suy thoái. Một số chuyên gia nói rằng việc Fed hành động quá nhanh đã khiến cho nhiều bên không thể nhận diện được tác động đầy đủ của các đợt nâng lãi suất. Vào đầu năm 2006, lần gần nhất mà Fed nâng lãi suất lên mức hiện tại, đã mất đến 1 năm rưỡi để thị trường lao động có thể chứng kiến hết tác động.

“Bạn có thể vẫn chứng kiến áp lực lên lợi nhuận doanh nghiệp”, chuyên gia kinh tế trưởng tại tổ chức Nationwide – bà Kathy Bostjancic phân tích. Bà Bostjancic đồng thời dự báo về khả năng suy thoái kinh tế bắt đầu từ giữa năm nay khi mà lợi nhuận doanh nghiệp suy giảm tạo ra nhiều đợt sa thải người lao động.

Chuyên gia tại ngân hàng Barclays hiện đang dự báo về khả năng suy thoái kinh tế từ mùa thu năm nay chứ không phải mùa hè. Barclays cho rằng Fed sẽ nâng lãi suất khoảng ¼ điểm phần trăm trong lần lượt 3 cuộc họp lần tới vào tháng 3, tháng 5 và tháng 6/2022. Lãi suất chuẩn dự kiến sẽ dưới ngưỡng 5,5% - ngưỡng của lãi suất gần nhất vào năm 2001.

Nhà đầu tư trên thị trường lãi suất tương lai dự báo khả năng Fed nâng lãi suất trên ngưỡng 5% trước tháng 6/2022 lên đến 90%, tỷ lệ này cao hơn đáng kể so với mức 45% của 1 tháng trước đó, theo tính toán của CME. Khả năng lãi suất duy trì trên ngưỡng này cho đến cuối năm ước tính khoảng 45%, cao hơn đáng kể so với mức khoảng 3% của 1 tháng trước đó.