Như đã nói trong bài viết về “cái chết” của chợ truyền thống, vấn đề của việc cạnh tranh giữa chợ truyền thống và các sàn thương mại điện tử nằm ở những điểm căn cốt sâu xa về giá, mẫu mã và thói quen mua hàng. Nỗ lực livestream giúp bà con tiểu thương rất đáng được ghi nhận như chiếc bánh trong lúc đói lòng, như cái vỗ vai an ủi giữa lúc tuyệt vọng khốn khó. Và nó cũng có giá trị rất lớn trong việc gợi mở cho những tiểu thương cách tiếp cận mới về bán hàng.

Và mọi chuyện chỉ dừng lại ở đấy!

Mấu chốt là, những chỗ mà tiểu thương nhập hàng và “ăn lời” với vai trò trung gian đã không cần các đại lý phân phối kiểu này. Những kho xưởng đã có thể mở shop trực tiếp và bán hàng tới tận tay người tiêu dùng qua sàn thương mại điện tử. Người mua hàng, đặc biệt là người trẻ, cũng dần không còn thói quen mua hàng bằng việc đi vào chợ. Họ lên sàn thương mại, mua hàng rồi đợi shipper chuyển tới tận nhà thay vì phải ra chợ, ngắm nghía rồi mặc cả.

Lúc này, bà con tiểu thương ở chợ truyền thống sẽ có hai lựa chọn. Thứ nhất là tìm vai trò mới của mình trong hệ thống phân phối mới. Đó có thể là việc dùng kinh nghiệm về nguồn hàng, và đặc biệt là chất lượng hàng để tự livestream bán hàng. Họ vẫn có thể làm theo cách cũ, tức là nhập hàng rồi bán ăn chênh qua sóng livestream. Họ sẵn kinh nghiệm, nhạy cảm thị trường, mùa vụ nên họ vẫn có phần nào ưu thế.

Ngoài ra, họ có thể tiếp tục ở vai trò trung gian nhưng hoa hồng họ hưởng là qua tiếp thị liên kết chứ không còn là hét giá bao nhiêu, ăn chênh chừng ấy nữa. Điểm lợi của tiếp thị liên kết là họ sẽ không mất tiền nhập hàng, hàng từ các kho xưởng của nhà sản xuất sẽ chuyển thẳng tới tay người tiêu dùng.

Nên nhớ, điểm mạnh của bán hàng qua mạng là người bán có thể bán hàng tới mọi miền Tổ quốc. Tiểu thương Chợ Bến Thành hoàn toàn có thể bán hàng cho một vị khách ở cao nguyên đá Hà Giang. Điều này khiến cho số lượng đơn hàng nhiều sẽ bù vào phần lãi suất ít đi.

Thêm một hướng tiếp cận khác đối với tiểu thương chợ truyền thống đó là kết hợp với các đơn vị lữ hành tổ chức du lịch trải nghiệm qua đó bán sản phẩm. Cách làm này nghe có vẻ “lệch” chuyên môn hơn nhưng đảm bảo phát triển bền vững hơn. Với lợi thế sẵn có là cửa hàng, bến bãi, họ hoàn toàn có thể trở thành một điểm đến của các du khách khi đi dạo quanh ngôi chợ nức tiếng từ đó mua hàng.

Tôi có một người bạn làm tour chụp ảnh chuyên dẫn khách nước ngoài đi các chợ nổi tiếng ở phố cổ Hà Nội. Cậu ấy đã kết hợp với những người tiểu thương để tạo những điểm nhấn cho tour, từ việc trang hoàng, tới ánh sáng, bố cục cũng như quy trình sản xuất một số mặt hàng truyền thống. Từ đó, khách sẽ hứng thú tham quan, trải nghiệm và rồi họ cũng nán lại mua hàng.

Quay lại câu chuyện ở chợ Bến Thành, tôi vẫn tái khẳng định đó là nghĩa cử đẹp. Nhưng về lâu về dài, nó không phải là phương cách “giải cứu” chợ truyền thống. Ở bài viết trước, tôi cũng cảnh báo những hệ lụy về việc các sàn thương mại lớn đang toàn quyền sinh sát với các cửa hàng cũng như tỉ lệ chiết khấu. Hiện tại, chúng ta thấy sàn thương mại đang rẻ hơn chợ truyền thống nhiều. Song, nếu chợ truyền thống sụp đổ hoàn toàn, các sàn độc chiếm thị trường, câu chuyện có thể sẽ rẽ theo hướng khác.

Khi và chỉ khi chợ truyền thống kết hợp bán online và offline kèm các chiến lược dài hạn, bài bản về du lịch trải nghiệm như một nét văn hóa, các tiểu thương mới có thể tồn tại ở thế vừa cộng sinh vừa đối trọng với các sàn thương mại điện tử (phần lớn của nước ngoài). Và điều đó cũng làm bức tranh thương mại sinh động và người tiêu dùng được lợi.

Livestream tốt nhưng hỗ trợ lâu dài cách thức và cách kết hợp bán hàng online với các tiểu thương mới là căn cơ để các tiểu thương trụ vững qua giai đoạn cực kỳ khó khăn này.

MỸ ANH

Nếu đồng tình với góc nhận định trong bài viết, bạn có thể mời tác giả Mỹ Anh một "ly cà phê" thông qua Ví MoMo bằng cách ấn vào nút “Buy me a coffee” ở bên dưới hoặc quét mã QR. “Buy me a coffee” Hoặc bạn cũng có thể tặng "ly cà phê" cho tác giả Mỹ Anh bằng cách chuyển khoản trực tiếp vào tài khoản của Tạp chí Lao động và Công đoàn, số tài khoản: 118000001631, Ngân hàng Vietinbank chi nhánh Hà Nội. Lưu ý, trước khi chuyển tiền, bạn đọc vui lòng gõ nội dung: "Tặng cà phê cho tác giả Mỹ Anh". Đọc cà phê tối, tặng "cà phê" là chương trình của Tạp chí Lao động và Công đoàn. Khi đọc các bài viết trên mục game doi thuong , nếu bạn đọc đồng cảm với góc nhìn của tác giả thì có thể mời người đó một "ly cà phê". Mỗi "ly cà phê" trị giá 23.000 đồng (1 USD).