Những bức tượng ông Táo tại cơ sở làm gốm của ông Nguyễn Văn Chín.

Bên cạnh tiền vàng mã, trái cây, xôi chè, mâm cúng ông Táo của người dân Đà Nẵng, Quảng Nam vào 23 tháng Chạp hàng năm từ lâu không thể thiếu tượng ông Táo làm bằng đất sét. Men theo lối nhỏ trong làng gốm Thanh Hà, chúng tôi ghé nhà ông Nguyễn Văn Chín, một trong 3 người còn lại của làng vẫn làm tượng ông Táo.

Theo ông Chín chia sẻ nghề làm ông Táo không khó, vì hiện nay có khuôn đúc sẵn. Để có tượng ông Táo hoàn chỉnh chỉ cần có khuôn, đất sét thì có thể làm hàng trăm, thậm chí hàng ngàn chiếc mỗi ngày. Làm ông Táo đất phải trải qua bốn công đoạn.

Ông Chín say mê với các tác phẩm của mình.

Trước hết, người thợ phải nhào đất sét thật nhuyễn và mịn hoàn toàn. Tiếp đó lấy đất nhồi vào khuôn in hình có sẵn "tam vị"- hình 3 vị Táo quân, 2 ông ngồi hai bên, Táo bà ngồi giữa. Phần đất còn lại được gạt đi, rồi đem ra phơi nắng để ráo nước và cho thật trắng. Khi đã đủ mẻ (khoảng 300 tượng) thì mang đi xếp vào lò nung khoảng 3 ngày. Công đoạn cuối cùng là công đoạn quét màu sơn lên tượng để tăng độ tinh tế và thẩm mỹ.

Năm nay, nhà ông Chín chủ yếu nhận mối hàng ở các chợ Đà Nẵng và Quảng Nam, số lượng ông ước tính là cả ngàn chiếc với giá dao động từ 2.000 đồng đến 3.000 đồng một tượng. “Gia đình có tôi và con trai (Nguyễn Văn Tài) cùng làm nên cũng đỡ vất vả hơn. Làm tượng ông Táo trước hết phải đặt cái tâm mình bởi là đồ vật thờ cúng, không thể làm qua loa”.

Những bằng khăn, giấy chứng nhận được ông trang trọng treo ở xưởng của mình.

Theo anh Tài (con ông Chín): “Giai đoạn khó nhất là nắn tạo hình, sau khi gạt phần đất thừa ra khỏi khuôn in để cho các tượng được ngang bằng kích cỡ thì đòi hỏi bàn tay người thợ tỉ mỉ và cẩn trọng. Với những tượng chưa đẹp, người thợ phải nhanh tay chỉnh sửa để tạo ra các hình đẹp mắt và sắc sảo”.

Nghỉ tay sau khi vừa nặn hình các sản phẩm gốm mới, ông Chín cho chúng tôi xem một vài sản phẩm tượng ông Táo còn sót lại. Theo ông Chín thì công việc này ít lợi nhuận, nhiều người trong làng đã lần lượt từ bỏ để chuyển sang làm gốm phục vụ du khách. Tuy nhiên với tâm niệm của mình là góp thêm dư vị cho mâm cúng ông Táo thêm tươm tất, ông Chín sẽ vẫn giữ và truyền nghề cho các thế hệ con cháu của mình.