Cũng không phải đến bây giờ, mà từ trước đến nay, khi báo chí phản ánh sự biến tướng của bancassurance (bán chéo bảo hiểm qua ngân hàng) có nguy cơ thành những đám cháy, Ngân hàng Nhà nước và Bộ Tài chính đã có các văn bản nhắc nhở các tổ chức tín dụng. Nhưng đâu rồi lại vào đấy, “vòi bạch tuộc” bancassurance vẫn âm thầm len lỏi trong các hoạt động tín dụng ngân hàng làm không biết bao nhiêu người ấm ức.

Thống kê của Bộ Tài chính cho thấy, đến nay, bancassurance chiếm khoảng 50% số lượng hợp đồng, 20% tổng doanh thu phí của thị trường bảo hiểm nhân thọ. Tỷ lệ này tăng gần gấp đôi so với cách đây hơn 3 năm.

Bộ Tài chính khẳng định, giao dịch bảo hiểm là giao dịch dân sự, phải đảm bảo nguyên tắc tự nguyện, bình đẳng lợi ích các bên. Nhưng Bộ Tài chính cũng cho biết rõ, do bị ép buộc nên sau năm đầu tiên, tỷ lệ huỷ hợp đồng của khách hàng lên tới 70%. Hàng nghìn tỷ đồng của 70% khách hàng bị mất trắng, công ty bảo hiểm nhân thọ và ngân hàng bỏ túi số tiền “khủng”.

Nguyên nhân có nhiều và lý giải về tình trạng này cũng không ít; giải pháp, chủ trương được đề ra và văn bản nhắc nhở khá thường xuyên. Nhưng mô-típ chung của các văn bản và ý kiến chuyên gia về tình trạng này vẫn là một kết luận “vi phạm nguyên tắc tự nguyện”. Mà cốt lõi vẫn là thước đo nào để phân biệt rạch ròi tình trạng “tự nguyện” hay “ép buộc” khi hàng ngàn hợp đồng bancassurance đã được thực hiện theo dạng “tự nguyện theo kiểu ép buộc” thì chưa được bàn đến cặn kẽ.

Thông tư mới quy định ngân hàng không được tư vấn, giới thiệu, chào bán, thu xếp ký hợp đồng bảo hiểm liên kết đầu tư cho khách hàng trong thời hạn trước và sau 60 ngày kể từ ngày giải ngân toàn bộ khoản vay cũng chưa phải là giải pháp tối ưu khi nhân viên tư vấn hoàn toàn có thể lách luật để chèo kéo khách hàng. Hay như quy định phải ghi âm quá trình tư vấn cũng khó khả thi khi mà bancassurance được mặc định như là “luật ngầm, tự hiểu”.

Bancassurance không có lỗi, lỗi là ở người bán hàng. Vậy thì vấn đề là ở con người. Bằng mọi giải pháp, phải làm sao để người bán hàng thấm nhuần chuẩn mực đạo đức và quy tắc ứng xử. Khi ý thức được tính đặc thù của nghề ngân hàng - ngành luôn có nguy cơ cám dỗ bởi đồng tiền thì sự liêm chính, tuân thủ đạo đức kinh doanh càng cần được giáo dục và nhận thức rõ. Khi học gì cũng có thể làm ngân hàng, học ở đâu cũng có thể trở thành nhân viên tín dụng thì câu hỏi chất lượng nhân sự vẫn là bài toán cốt lõi cần giải.

Trong năm 2021, doanh thu phí bancassurance chiếm khoảng 39% tổng doanh thu khai thác mới, đạt khoảng 19.300 tỷ đồng. Con số này là khá thấp so với Philippines (43%), Thái Lan (47%), Singapore (51%), Indonesia (57%) và Trung Quốc (68%). Ngăn chặn biến tướng bancassurance sẽ không phải là “quản không được thì cấm” hay tìm các giải pháp hạn chế, hoặc chỉ chăm chăm vào quyền lợi khách hàng.

Để mối lương duyên bảo hiểm - ngân hàng được bền chặt, phát triển hiệu quả theo hướng có lợi đúng nghĩa cho tất cả các bên, bản thân bancassurance cũng phải làm gì để tự mình phát triển. Khi mà sản phẩm bảo hiểm được bán qua kênh bancassurance hiện nay vẫn còn đơn giản, là sản phẩm có sẵn của doanh nghiệp bảo hiểm, chứ chưa có những sản phẩm đặc thù, mang tính kết hợp đúng nghĩa giữa ngân hàng và bảo hiểm thì khi không còn đường “ép buộc” khách hàng được nữa, bancassurance chỉ còn ở trong tâm trí khách hàng với những mặt trái của nó như đã được cảnh báo mà thôi.

Luật đã có, Thông tư hướng dẫn đã ban hành, vấn đề còn lại là phương pháp kiểm soát và xử lý thực tế. Cú đấm mạnh tay sẽ không khả thi nếu thiếu những chiến lược căn cơ và những biện pháp cụ thể đi kèm theo nó. Nếu không, mãi mãi cũng sẽ chỉ là kết luận “vi phạm nguyên tắc tự nguyện”. Và nỗi ấm ức của khách hàng lại nối dài thêm.

QUỐC THẮNG

Uất ức bảo hiểm - đâu chỉ mình Ngọc Lan Hôm qua, Công ty bảo hiểm MVI Life xin lỗi diễn viên Ngọc Lan và hai bên đã “xí xóa” những ồn ào ầm ĩ ...

Trấn Thành - Bắt nạt - Ngọc Trinh Trấn Thành, Bắt nạt, Ngọc Trinh - ba chủ đề gây tranh cãi ồn ào cùng những trái chiều nóng nhất tuần này tưởng chừng ...

Bảo hiểm xã hội - đừng để người lao động thiếu niềm tin Khi bắt đầu ký hợp đồng lao động, bạn nộp quỹ bảo hiểm xã hội, như năm này là 32% thu nhập mỗi tháng (phía ...