Những năm gần đây, tình trạng gia tăng trong ngành khai thác đá đã đặt ra yêu cầu cấp thiết phải đảm bảo an toàn lao động nhằm hạn chế những vụ tai nạn đáng tiếc xảy ra cho người lao động. |
Theo thống kê của Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội (LĐTBXH), tai nạn trong khai thác đá đang chiếm gần 20% tổng số vụ , trong đó, các sự cố, tai nạn do khâu nổ mìn trên mỏ đang gây những thiệt hại lớn. Điển hình như vụ sập Mỏ đá Lèn Cờ, tỉnh Nghệ An vào năm 2011 đã khiến 18 người chết, 7 người bị thương. Thay vì khai thác bóc tách đá theo quy trình từ trên núi xuống thì chủ công trình lại cho công nhân khoét phía dưới khiến mỏ sập. Việc cẩu thả, không chấp hành đúng quy trình trong khai thác đá đã gây ra nhiều vụ tai nạn lao động thương tâm. Chỉ trong năm nay, cả nước đã xảy ra hơn chục vụ tai nạn khai thác đá gây hậu quả nghiêm trọng chết người. Điển hình như vụ tai nạn ngày 1/6/2020, tại khu vực khai thác mỏ đá của Công ty TNHH Đầu tư thương mại và dịch vụ Hoàng Anh (thuộc xã Na Ư, huyện Điện Biên, tỉnh Điện Biên) đã khiến 3 người chết. Theo kết quả điều tra ban đầu, trong quá trình rải dây để đấu nối mạng nổ mìn phá đá tại công trường, mưa giông kèm theo sét đánh bất ngờ khiến mìn phát nổ, làm khối lượng lớn đá sạt xuống gây chết người. Và gần đây nhất là ngày 7/11/2020, tai nạn trong quá trình khai thác cũng đã khiến 2 công nhân Công ty Cổ phần Khai thác đá và vật liệu xây dựng Cẩm Phả (thành phố Cẩm Phả, Quảng Ninh) thiệt mạng. |
Hiện trường vụ tai nạn lao động nghiêm trọng ngày 1/6/2020 khiến 3 người chết tại Mỏ đá Hoàng Anh. Ảnh: nld.vn |
Theo ông Hà Tất Thắng, Cục trưởng Cục An toàn lao động (Bộ LĐTBXH), để tiến hành khai thác một mỏ đá phải có nhiều đơn vị cấp phép. Đơn cử như mỏ lộ thiên là do ngành Tài nguyên môi trường cấp phép, ngành Xây dựng phê duyệt quản lý về thiết kế; cấp vật liệu nổ công nghiệp thuộc ngành Công thương quản lý. Còn ngành Lao động tham gia thanh tra, kiểm tra tiêu chuẩn về an toàn vệ sinh lao động (ATVSLĐ). Thực tế, tai nạn lao động thường xảy ra do sự trục trặc của một trong các khâu của quá trình khai thác đá hoặc quá trình làm không đúng thiết kế. “Tuy nhiên, nhiều mỏ nhỏ lẻ ở các địa phương do diện tích hẹp, đầu tư không bài bản, không có thiết kế nên chủ doanh nghiệp hay làm tắt, thường khoan nổ mìn nơi vách núi khiến đá lăn xuống. Bên cạnh đó, trong quá trình dùng vật liệu nổ công nghiệp, việc sử dụng công nhân không lành nghề, không được , thao tác không đúng quy chuẩn sẽ xảy ra rất nhiều yếu tố mất an toàn lao động”, ông Hà Tất Thắng cho biết. |
Ông Hà Tất Thắng cũng đánh giá: "Việc khai thác các mỏ đá tại các địa phương do doanh nghiệp nhỏ đầu tư nên thường thực hiện không đầy đủ theo các thiết kế, lao động không được đào tạo bài bản, quá trình làm thì lại bớt xén quy trình dẫn đến xảy ra nhiều vụ tai nạn lao động. Hiện, quy định của pháp luật về an toàn lao động tương đối rõ, song quá trình thực thi tại địa phương chưa nghiêm. Bộ LĐTBXH đã có nhiều chỉ đạo chấn chỉnh nhưng để giải quyết vấn đề này đòi hỏi sự vào cuộc của nhiều ngành và chính quyền cơ sở". |
Công ty Cổ phần Khai thác đá và vật liệu xây dựng Cẩm Phả, nơi diễn ra vụ tai nạn lao động làm 2 người chết ngày 7/11/2020 Ảnh: TH. |
Toàn cảnh vụ sập Mỏ đá Lèn Cờ khiến 18 người chết, 7 người thương nặng ngày 1/4/2011 Ảnh: Nguyễn Duy |
Một số thông tin về quy chuẩn an toàn khai thác đá Các yêu cầu đảm bảo an toàn lao động trong khai thác và chế biến đá quy định tại Điều 4 Thông tư 02/2012/TT-BLĐTBXH về Quy chuẩn kỹ thuật quốc gia An toàn lao động trong khai thác và chế biến đá do Bộ LĐTBXH ban hành, cụ thể như sau: 1. Chỉ cấp phép khai thác, chế biến đá ở những địa điểm đảm bảo bán kính an toàn trong quá trình nổ mìn và chế biến đá. Diện tích cấp phép và thời gian cấp phép phải đảm bảo để thiết kế và hoạt động khai thác, chế biến đảm bảo an toàn lao động, vệ sinh lao động và bảo vệ môi trường. 2. Tổ chức, cá nhân và mọi người lao động tiến hành khai thác và chế biến đá đều phải thực hiện các quy định của pháp luật về an toàn lao động, vệ sinh lao động. 3. Các đơn vị phải có các chức danh sau đây (về tiêu chuẩn, trình độ, năng lực cán bộ theo đúng các quy định hiện hành của Nhà nước): 3.1. Giám đốc điều hành mỏ. 3.2. Người chỉ huy nổ mìn. 3.3. Cán bộ chuyên trách (hoặc bán chuyên trách) về công tác an toàn lao động, vệ sinh lao động. 4. Đơn vị khai thác đá phải xây dựng và ban hành nội quy lao động của mỏ theo quy định của pháp luật về lao động. Các quy định về an toàn lao động, vệ sinh lao động phù hợp với các tiêu chuẩn, quy trình, quy chuẩn về an toàn lao động và vệ sinh lao động do các cơ quan nhà nước có thẩm quyền ban hành. 5. Người lao động phải có đủ sức khỏe và được khám sức khỏe định kỳ hàng năm theo quy định hiện hành của cơ quan y tế có thẩm quyền. Không được tiếp nhận người không đủ sức khỏe theo tiêu chuẩn quy định đối với công việc đang đảm nhận. 6. Người lao động trước khi bố trí công việc tại mỏ phải được huấn luyện về an toàn lao động, vệ sinh lao động theo quy định; lao động làm các công việc có yêu cầu nghiêm ngặt về an toàn lao động, vệ sinh lao động phải được cấp thẻ an toàn lao động. 7. Đơn vị khai thác đá phải đảm bảo: 7.1. Mỏ phải có đường lên xuống núi để công nhân đi lại thuận lợi, an toàn. Khi độ dốc của đường lớn hơn góc 30 độ phải có lan can chắc chắn. 7.2. Có phương tiện chuyên chở phù hợp cho người đi làm phải qua sông, suối, hồ trong mặt bằng thi công. Các phương tiện chuyên chở bằng đường thủy phải đảm bảo an toàn theo quy định đăng kiểm Việt Nam hiện hành. 7.3. Có đầy đủ tài liệu địa chất, thiết kế thi công, hộ chiếu khoan, nổ mìn và hộ chiếu xúc, bốc, vận tải. 8. Người sử dụng lao động và người lao động phải nghiêm chỉnh thực hiện các quy định hiện hành của pháp luật về an toàn lao động, vệ sinh lao động và phòng chống cháy nổ hiện hành. Đặc biệt chú trọng những điểm sau: 8.1. Người sử dụng lao động phải thực hiện các chế độ bảo hộ lao động cho người lao động như: trang bị phương tiện bảo vệ cá nhân, chế độ thời giờ làm việc, thời giờ nghỉ ngơi, bồi dưỡng bằng hiện vật và các chế độ khác có liên quan; tại những khu vực nguy hiểm, phải có biển báo, bảng chỉ dẫn an toàn, đề phòng tai nạn được đặt tại vị trí dễ thấy, dễ đọc. Các vị trí đặt thiết bị, trạm điện, trạm bơm… phải có nội quy vận hành và nội quy an toàn lao động. 8.2. Nhà cửa, công trình trong phạm vi công trường phải theo đúng các yêu cầu quy định về phòng chống cháy nổ; nơi ăn, ở của công nhân phải cách ly với khu vực sản xuất và chế biến đá, nằm ngoài bán kính của vùng nguy hiểm khi nổ mìn đã được quy định trong thiết kế và không ở cuối hướng gió chính trong năm. 8.3. Khi có nguy cơ xảy ra sự cố về an toàn lao động, phải thực hiện ngay các biện pháp cần thiết để loại trừ; khi xảy ra sự cố, tai nạn lao động, giám đốc điều hành mỏ phải thực hiện ngay các biện pháp khẩn cấp để loại trừ nguyên nhân gây ra sự cố; cấp cứu, sơ tán người ra khỏi vùng nguy hiểm; kịp thời báo cáo với các cơ quan nhà nước có thẩm quyền; bảo vệ tài sản, bảo vệ hiện trường theo quy định của pháp luật. 8.4. Người sử dụng lao động phải thực hiện chế độ báo cáo định kỳ, báo cáo đột xuất về an toàn lao động và vệ sinh lao động theo quy định. 8.5. Tất cả các trường hợp tai nạn lao động, sự cố có liên quan đến người lao động phải được khai báo, điều tra, xử lý, thống kê theo các quy định của pháp luật hiện hành. 9. Khi giao việc mỗi ca, cán bộ chỉ huy (đội trưởng, quản đốc, cán bộ quản lý…) phải ghi Sổ phân công hoặc Phiếu giao việc/ Nhật lệnh sản xuất cho từng công nhân làm việc độc lập hoặc tổ, đội sản xuất, trong đó phải ghi đầy đủ và cụ thể biện pháp an toàn - vệ sinh lao động. Người giao việc và người nhận việc phải ký vào sổ hoặc phiếu. 10. Khi bố trí người vào làm việc, cán bộ trực tiếp chỉ đạo sản xuất (tổ trưởng, đội trưởng, quản đốc) phải xem xét cụ thể hiện trường, nếu đảm bảo an toàn, vệ sinh lao động mới bố trí công việc. 11. Người lao động phải sử dụng đầy đủ phương tiện bảo vệ cá nhân được trang cấp, chấp hành nghiêm chỉnh những quy định an toàn, vệ sinh lao động tại nơi làm việc. Khi phát hiện thấy hiện tượng nguy hiểm, bản thân phải tích cực đề phòng và báo ngay cho cán bộ phụ trách biết để có biện pháp giải quyết kịp thời. Người lao động có quyền từ chối hoặc rời bỏ nơi làm việc khi thấy rõ có nguy cơ tai nạn lao động, đe dọa nghiêm trọng tính mạng, sức khỏe của mình. 12. Ngoài những điều quy định trong quy chuẩn này, các cơ sở khai thác và chế biến đá phải chấp hành nghiêm chỉnh các quy định về an toàn lao động, vệ sinh lao động, phòng chống cháy nổ và bảo vệ môi trường có liên quan. |
Hạ An |