Đảng, Nhà nước ta đã ban hành nhiều chính sách giảm nghèo, cải thiện sinh kế cho người dân vùng dân tộc thiểu số, trong đó có chính sách hỗ trợ dạy nghề, giải quyết việc làm cho lao động là người dân tộc thiểu số, đưa họ vào thị trường lao động. Luật Giáo dục nghề nghiệp 2014 cũng khẳng định, người dân tộc thiểu số được hỗ trợ đào tạo nghề và giải quyết việc làm. Cụ thể tại Điều 6 quy định Chính sách của Nhà nước về phát triển giáo dục nghề nghiệp thì có 2/8 nội dung đề cập đến việc ưu tiên và hỗ trợ đào tạo nghề cho lao động vùng dân tộc thiểu số và người dân tộc thiểu số.

Nhưng hiện nay, chất lượng nguồn nhân lực, việc làm và năng suất lao động của người dân vùng dân tộc thiểu số còn thấp. Theo số liệu khảo sát mức sống dân cư (Bộ dữ liệu Điều tra mức sống dân cư VHLSS) năm 2018, có tới 84,4% người dân vùng dân tộc thiểu số từ 15 tuổi trở lên không có bằng cấp chuyên môn kỹ thuật.

Còn theo số liệu điều tra thu nhập thông tin về thực trạng kinh tế - xã hội của 53 dân tộc thiểu số năm 2019, chỉ có 10,2% người dân tộc thiểu số trong độ tuổi lao động (từ 15 tuổi trở lên) được đào tạo nghề từ sơ cấp trở lên. 74,3% lao động dân tộc thiểu số có việc làm là công việc tự làm hoặc lao động gia đình. Chỉ có 25,6% lao động là chủ cơ sở hoặc làm công hưởng lương.

Việt Nam là quốc gia đang trong quá trình công nghiệp hóa, hiện đại hóa và hội nhập quốc tế. Quá trình chuyển đổi số đã bắt đầu diễn ra, nhất là trong những ngành như tài chính, giao thông, du lịch... Chính phủ và chính quyền các cấp đang nỗ lực xây dựng Chính phủ điện tử hướng tới Chính phủ số. Nhiều thành phố cũng đang có ý định xây dựng thành phố thông minh với các nền tảng công nghệ mới... Trong thời gian qua, các doanh nghiệp công nghệ thông tin (ICT) phát triển mạnh mẽ. Các doanh nghiệp lớn trong nước đã và đang chuyển hướng sang tự chủ nghiên cứu, chế tạo và sản xuất.

Với những chính sách phát triển công nghệ, hạ tầng số của Việt Nam, ngày càng nhiều doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài muốn tìm kiếm cơ hội đầu tư tại Việt Nam. Điều đó sẽ tạo ra thêm nhiều việc làm cho người lao động.

Trước đại dịch Covid-19, vốn FDI đầu tư vào Việt Nam chủ yếu tập trung vào 3 lĩnh vực là: công nghiệp chế biến - chế tạo, kinh doanh bất động sản và bán buôn - bán lẻ - sửa chữa ô tô, mô tô, xe máy (chiếm 81% tổng vốn đăng ký năm 2019). Từ khi Covid-19 xảy ra, các nhà đầu tư nước ngoài đã và đang dịch chuyển đầu tư vào Việt Nam. Theo dự báo của các chuyên gia, thời gian tới làn sóng dịch chuyển FDI vào Việt Nam tập trung vào các lĩnh vực: Công nghiệp chế biến; Công nghiệp chế tạo, khuôn mẫu; Lĩnh vực điện tử, công nghệ cao.

Trong việc chuẩn bị đón làn sóng dịch chuyển đầu tư FDI, nguồn nhân lực, nhất là nguồn nhân lực có kỹ năng nghề nghiệp tốt là mong muốn của các nhà đầu tư. Chính vì vậy, lao động dân tộc thiểu số nếu không có chương trình đào tạo phù hợp sẽ có thể trở nên lạc hậu trong cuộc cách mạng công nghiệp 4.0 này.

Do đó, trong thời gian tới, để tăng cường nâng cao trình độ, kỹ năng tay nghề cho lao động dân tộc thiểu số, Chính phủ cần xem xét có các gói hỗ trợ đào tạo nguồn nhân lực để đặt hàng cho các cơ sở giáo dục nghề nghiệp theo nhu cầu của doanh nghiệp cho lao động dân tộc thiểu số.

Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội nghiên cứu hỗ trợ đào tạo lao động dân tộc thiểu số theo các ngành nghề theo yêu cầu của doanh nghiệp bảo đảm chất lượng đào tạo ở các ngành nghề mà doanh nghiệp cần. Đồng thời, xây dựng chương trình, giáo trình đào tạo với các nhà trường; huấn luyện giáo viên thực tập nghề nghiệp; phát triển sàn giao dịch việc làm - dạy nghề và áp dụng công nghệ để kết nối lao động dân tộc thiểu số với doanh nghiệp.