Công nhân hàn nắp chắn rác trên cầu Thủ Thiêm 2 để tránh mất trộm. Ảnh: Đ.V (Báo Lao động)

Nhưng không chỉ có vậy! Câu chuyện mất nắp chắn rác ở cầu Thủ Thiêm 2 còn gợi lên những điều xấu hổ, day dứt lắm thay!

Ai mà ngờ khi Việt Nam ta đã ra khỏi nước nghèo, bước vào nhóm các nước có thu nhập trung bình mà vẫn cứ “hở cái gì ra là mất cắp liền” như thế!

Thói thường, "đói ăn vụng, túng làm liều" (ví dụ chuyện cách đây chưa lâu, một người ở TP. HCM vì đói mà “cướp” cái bánh mỳ, bị toà xử tội “cướp tài sản” và phải đi tù), có thể hiểu và được thông cảm ít nhiều.

Nhưng lấy cắp những cái nắp chắn rác bằng gang giữa phố phường văn minh hiện đại, người đi lại đông đúc như thế, dứt khoát không phải là do người “đói ăn làm liều”, mà phải là do người “ăn cắp có nghề” gây ra!

Người ta chưa thể quên được những vụ ăn cắp vặt ở nước ngoài, báo chí đưa tên thủ phạm là người Việt, mà ngày thường không nghèo đói gì cả, thậm chí có người còn là “người có danh tiếng". Nhìn những biển báo chống trộm cắp viết bằng tiếng Việt, đặt ở nơi công cộng ở nước ngoài, mỗi người Việt chúng ta đau lòng và xấu hổ biết bao!

Thói ăn cắp vặt của người Việt đã trở thành vấn nạn, nhiều lúc, nhiều nơi, ví dụ để kể ra có rất nhiều .

Nhìn ra thế giới, từ cách đây gần 30 năm, sang Hàn Quốc, Nhật Bản, tôi đã thấy siêu thị của họ không phải để túi xách hay ba lô ở ngoài (như ở ta hiện nay). Bạn cứ việc nhặt các thứ bỏ vào túi, ra quầy thanh toán thì bỏ ra để tính tiền, không ai khám túi của bạn xem đã bỏ hết ra hay chưa.

Xây các công trình to đẹp như họ thì ta cũng có thể làm được nhưng làm đến bao giờ cho ý thức người dân mình văn minh như thế (ví dụ không còn tính ăn cắp vặt) thì ta chưa có câu trả lời. Quả là “tiền không mua được sự văn minh”.

Vì đâu mà nên nỗi này? Đáng suy nghĩ lắm!

Nguyên nhân của thói xấu này của mỗi con người, tất nhiên là từ sự thiếu giáo dục, tự tu dưỡng của chính họ. Nhưng khi nó là hiện tượng phổ biến trong xã hội, thì hẳn cũng phải có nguyên nhân mang tính “hệ thống”.

Những chuyện này làm người ta nhớ một câu nói của K.Marx: “Tư tưởng thống trị trong xã hội là tư tưởng của kẻ thống trị xã hội”. Người Việt thì từ xưa đã có câu “Quan tham thì dân gian”, thiết tưởng cũng gần giống triết lý này của K.Mark lắm!

Người ta có cơ sở khi nghĩ rằng, thói ăn cắp vặt phổ biến trong dân, hẳn cũng có ảnh hưởng từ tình trạng tham nhũng phổ biến của “người ở trên” trong xã hội, như dân vỉa hè nói, “ông to ăn to, ông bé ăn bé, thì thằng chăn nghé nó cũng ăn (cắp) cái đòng đòng”!

Vì vậy, cùng với sự giáo dục lòng tự trọng cho mỗi con người, cùng với sự tăng cường công tác bảo vệ ở mỗi công trình, cùng với sự xử lý nghiêm hành vi trộm cắp – phá hoại công trình công cộng thì việc hưởng ứng công cuộc chống tham nhũng của Đảng và Nhà nước càng cần thiết hơn bao giờ hết; những người có chức, có quyền càng cao thì càng phải tự giác gương mẫu tu dưỡng đạo đức – trước hết là lòng tự trọng, để làm cho “đạo tử tế chảy lan khắp hang cùng ngõ hẻm” mà thấu đến mọi tầng lớp Nhân dân.

Giờ đây, Đảng và Nhà nước đang quyết tâm đẩy mạnh hơn nữa công cuộc phòng, chống tham nhũng. Hội nghị Trung ương Đảng lần này cũng bàn, đề ra chủ trương thành lập Ban Chỉ đạo về phòng, chống tham nhũng, tiêu cực ở tất cả các tỉnh, thành phố trong cả nước.

“Trên xuống” đã vậy, còn “dưới lên” cũng không thể bỏ mặc. Mỗi người dân thường cũng phải là một chiến sĩ chống ăn cắp vặt từ ngay trong nhà, trong xóm làng, phố phường nơi ở của mình. Kiên quyết không dùng, không mua hàng không có nguồn gốc xuất xứ rõ ràng. Phải tạo nên thói quen trong toàn xã hội, tẩy chay và khinh bỉ thói ăn cắp vặt trong Nhân dân. Đó là trách nhiệm của tất cả các bộ, ngành, cơ quan, đoàn thể, tổ chức xã hội và mỗi người dân. Kẻ trộm vặt có thể núp ngay trong mỗi chúng ta, nếu ta không đủ cảnh giác với thói ích kỷ của chính mình.

“Bé ăn trộm gà, lớn ăn trộm trâu”. Ai dám bảo trong những quan chức tham nhũng bị "vào lò" hôm nay phải là những kẻ trộm vặt ngày xưa đã không bị bắt và xử lý, giáo dục đầy đủ. Vì vậy, quan tâm đầy đủ đế việc loại trừ thói ăn cắp vặt hôm nay cũng là một giải pháp hữu hiệu để loại trừ nạn tham nhũng trong tương lai.

Muốn đất nước lớn mạnh hùng cường, không thể không loại bỏ tính nhỏ nhen – tính ăn cắp vặt của mỗi con người.

Cuối tuần nói chuyện vàng Mấy ngày vừa qua vàng tăng giá, dư luận xôn xao nói về vàng, mỗi người một ý.

Chuyện cuối tuần: Phòng tránh lừa đảo vì một cuộc sống an toàn Lâu nay, các vụ lừa đảo diễn ra như cơm bữa. Mỗi năm người dân và các tổ chức bị bọn lừa đảo lấy mất ...

Chuyện cuối tuần: Những con ‘diều gỗ thời hiện đại” - Đôi điều suy ngẫm Mấy con “rồng lạ” xuất hiện nơi công cộng ở một địa phương giàu nhờ du lịch chỉ một thoáng thôi rồi lại “bay về ...