Cảm lạnh với các triệu chứng đau đầu, sổ mũi, hắt hơi, đau họng... Nguyên nhân do virus gây nên. Ảnh baodansinh.vn

Cảm lạnh, nguyên nhân và cách phòng tránh ra sao? Nếu bạn có các triệu chứng gồm ho, đau họng, sổ mũi, hắt hơi, mệt mỏi, đau đầu, ăn mất cảm giác ngon và sốt, thường tự hết trong vòng 7 đến 10 ngày, cũng có thể triệu chứng kéo dài đến hết tuần thứ 3 thì bạn đã bị cảm lạnh. Mùa lạnh, nhất là những ngày gió mùa Đông Bắc, cơ thể suy yếu tạo điều kiện cho virus xâm nhập gây nên cảm lạnh. Nghiên cứu cho thấy, có tới hơn 200 chủng virus có liên quan đến nguyên nhân gây cảm lạnh.

Cảm lạnh kéo dài, nghiêm trọng thường xảy ra trong những ngày lạnh và mưa, đó là nguyên nhân vì sao bệnh có tên là cảm lạnh. Thời tiết lạnh làm hệ thống hô hấp của con người nhạy cảm hơn. Độ ẩm không khí thấp làm tăng tỷ lệ lây nhiễm do không khí khô làm virus khuếch tán xa và tồn tại lâu hơn. Khi bị sốt, việc làm mát cơ thể bằng chườm khăn lạnh là cách chữa phổ biến nhưng có thể làm bệnh nặng thêm.

Các virus cảm lạnh thường truyền qua đường không khí, do tiếp xúc với người bị nhiễm bệnh hoặc vật nhiễm khuẫn. Chúng tồn tại lâu dài trong môi trường, sau đó có thể lây qua tay con người khi tiếp xuc với vật bẩn, rồi lên mắt mũi, nơi nhiễm trùng thường xảy ra, do hệ miễn dịch vùng nay yếu và thường ít được vệ sinh. Virus càng dễ lây ở những người tiếp xúc lâu dài với người bệnh, đặc biệt là các thành viên trong gia đình. Không có bằng chứng rõ rệt cho thấy virus cảm lạnh lây qua đường không khí nhưng những người tiếp xúc với người bệnh lâu dài qua đường không khí có khả năng mắc bệnh rất cao.

Cảm lạnh không có cách chữa. Đây là căn bệnh truyền nhiễm thường gặp nhất ở người, nó đồng hành cùng nhân loại từ những thời đại cổ xưa. Trung bình, người lớn bị cảm lạnh từ 2 đến 4 lần mỗi năm, còn trẻ em có thể bị cảm lạnh từ 6 đến 8 lần mỗi năm.

Đau họng xuất hiện trong khoảng 40% trường hợp mắc bệnh, ho ở khoảng 50%, trong khi đau cơ xảy ra ở một nửa trường hợp mắc bệnh. Ở người lớn sốt thường ít gặp nhưng nó lại phổ biến ở trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ, cơn ho do cảm lạnh nhẹ hơn ho do cúm. Nếu ho và sốt ở người lớn xảy ra thì khả năng mắc cúm cao hơn. Một số virus gây ra cảm lạnh, nhưng lại không xuất hiện các triệu chứng nhiễm trùng. Đờm hoặc nước mũi có màu xanh lá cây hoặc vàng.

Cảm lạnh là căn bệnh cực kỳ phổ biến, ai cũng mắc một vài lần trong đời. Cảm lạnh có nguyên nhân từ virus; cách phòng trách đơn giản và hiệu quả nhất là rửa tay thường xuyên bằng xà phòng. Ảnh baomoi.com

Các biện pháp vật lý được xem là phương pháp hiệu quả để ngăn ngừa sự lây lan của virus cảm lạnh. Bao gồm rửa tay sạch sẽ và đeo khẩu trang. Nỗ lực kiểm dịch không thể ngăn chặn căn bệnh phổ biến nhất này; việc tiêm phòng vắc xin cũng ít hiệu quả vì có rất nhiều virus gây nên cảm lạnh và chứng có thể thay đổi nhanh chóng. Do đó, rửa tay thường xuyên bằng xà phòng là biện pháp hiệu quả nhất để phòng ngừa cảm lạnh đặc biệt là với trễ em.

Hiện tại không có loại thuốc hay thảo dược nào có thể làm giảm thời gian bị nhiễm trùng. Việc điều trị chỉ làm giảm các triệu chứng bệnh. Nghỉ ngơi, uống nước để duy trì độ ẩm, súc miệng bằng nước muối là nước muối là các phương pháp đơn giản, hiệu quả. Phương pháp điều trị giúp giảm triệu chứng là sử dụng thuốc giảm đau và thuốc hạ sốt đơn giản như Ibuprofen và Acetaminophen/Paracetamol. Việc lạm dụng một số chất như Dextromethorphan (một chất giảm ho, nhưng có thể gây nghiện), đã dẫn đến lệnh cấm ở nhiều quốc gia.

Ở người lớn triệu chứng sổ mũi có thể điều trị hiệu quả bằng các loại thuốc chống Histamine thế hệ đầu tiên, tuy nhiên chúng gây nên các tác dụng phụ như buồn ngủ, mất tỉnh táo. Các loại thuốc thông mũi như Pseudoephederine khá hiệu quả trong điều trị cảm lạnh. Ipratropium có tác dụng làm giảm sổ mũi nhưng ít tác dụng thông mũi. Do thiếu các nghiên cứu đầy đủ nên người ta cũng không chắc liệu uống nhiều nước có cải thiện triệu chứng hoặc hô hấp dễ dàng hơn không. Một nghiên cứu gần đây cho thấy các loại thuốc chà ngực (bôi lên ngưc trước khi ngủ) có hiệu quả, nhất là đối với trẻ nhỏ, giúp dễ thở, giảm ho.

Có nguyên nhân từ virus, phòng tránh và chữa trị cảm lạnh theo kinh nghiệm dân gian là uống nước nóng có vài lát gừng mang lại hiệu quả rất tốt. Ảnh vinmec.com

Thuốc kháng sinh không có tác dụng ngăn chặn sự lây nhiễm của virus cảm lạnh. Do những tác dụng phụ nên nó cỏ thể gây nhiều tác hại tới người sử dụng, tuy nhiên nhiều người vẫn sử dụng chúng khi bị cảm lạnh. Một trong những nguyên nhân dẫn đến sự phổ biến của kháng sinh trong điều trị triệu chứng là do tâm lý người dùng cũng như hiểu biết chưa đầy đủ, sâu sắc của bác sĩ. Thực tế là nó không hiệu quả bằng các loại thuốc chống virus.

Có rất nhiều phương pháp dân gian điều trị thay thế cho cảm lạnh, như dùng mật ong hay rửa mũi nhưng chưa có cơ sở khoa học rõ ràng. Các nghiên cứu chỉ ra rằng việc sử dụng kẽm trước 24h sau khi nhiễm bệnh có tác dụng làm giảm thời gian và mức độ nghiêm trọng của cảm lạnh, tuy nhiên các nhà khoa học đang nghiên cứu sâu hơn để tìm ra thời điểm cụ thể để sử dụng kẽm cho tác dụng tốt nhất. Vitamin C có tác dụng trong cảm thông thường, nhưng đa số các nghiên cứu vẫn cho ra kết quả không mấy khả quan trừ một vài trường hợp cho thấy cơ thể phản ứng mạnh trong môi trường lạnh.