Giáo sư Lê Văn Thành - nguyên Trưởng khoa Thần kinh Bệnh viện Chợ Rẫy

1. Thưa Giáo sư, trong tình hình thực tế hiện nay, cuộc chiến chống dịch Covid- 19, phải tính tới phương án “sống chung với dịch”, giáo sư có ý kiến gì về vấn đề này?

Giáo sư Lê Văn Thành: Trong cuộc chiến chống dịch Covid-19 có nhiều khó khăn vì các lý do:

Dịch đến Việt Nam quá nhanh:

Đơt 1 vào tháng 3/2020, cụ thể tháng 2 chỉ xuất hiện 16 ca, chỉ sau 20 ngày 23 tỉnh thành con số nhiễm đã là 153, Chính phủ đã ra chỉ thị khẩn để phòng chống bao vây.

Đợt 2 từ tháng 4 /2021 đến nay số người nhiễm tăng một cách đột biến. Riêng TPHCM hiện nay đã có trên 250.000 ca nhiễm.

Tỷ lệ tử vong do mắc Covid-19 là 4,2% mức cao theo khuyến cáo của Tổ chức Y tế thế giới. Chính quyền và nhân dân đã đưa ra nhiều biện pháp nhưng số nhiễm và tử vong lúc tăng lúc giảm, dao động từng ngày. Vấn đề sản xuất của các xí nghiệp nhà nước và nước ngoài sụt giảm, câu hỏi đặt ra là kinh tế của chúng ta có bị “đứt gãy”? Đời sống người dân, nhất là người yếu thế, công nhân bấp bênh, buôn thúng bán bưng và vô gia cư rơi vào khó khăn ghê gớm. Hiện có nhiều gia đình đã nhận được trợ cấ́p, tuy vậy vẫn còn nhiều gia đình khó khăn.

Dịch còn kéo dài vậy chúng ta phải sống chung với nó. Theo tôi, sống chung nhưng không phải thụ động mà phải có cách củng cố mở các kênh như cách tổ chức thu dung, điều trị phòng bệnh thật tốt để giám bớt sức tàn phá của dịch bệnh

Virus bám vào niêm mạc xoang mũi, hầu họng, thanh quản - Ảnh: BV

2. Giáo sư có đánh giá gì về diễn biến, biến thể của chủng virus dịch Covid- 19 trong thời gian tới?

Giáo sư Lê Văn Thành: Virus luôn sinh ra biến thể mới quá nhanh, tùy từng vùng, miền lãnh thổ, Lamda, rồi Delta tồn tại vài tháng gây nên sự lan rộng của dịch. Mới đây, Nhật xuất hiện biến chủng Mu. Đầu năm 2021, nó xuất hiện tại Colombia, nay lan sang một số nước. Và 49/50 bang của Mỹ đã hiện diện của Mu.

Một số chuyên gia dịch tễ lo ngại nó có thể phát triển nhanh và làm giảm tác dụng của vaccine đã được tiêm chủng. Một khái niệm khoa học là chống virus thay vì chống dịch.

3. Cuộc chiến chống dịch Covid- 19 này còn lâu dài, không thể khống chế tuyệt đối, Giáo sư có ý kiến gì về vấn đề này?

Giáo sư Lê Văn Thành: Tôi đồng ý với ý kiến này vì thành phần dân cư TPHCM khoảng 10 triệu dân. Ngoài những người có hộ khẩu, đây là nơi hội tụ của nhiều người nhập cư. Người có tay nghề cao đến người lao động chân tay, tiểu thương từ tỉnh khác trên toàn quốc tập trung về đây.

Kiến trúc thành phố rất phức tạp, ngõ nhỏ, xóm nhỏ, ngóc ngách, xen cạnh các chung cư cao tầng. Đây là nơi người chưa nhiễm cũng như bệnh nhân F0 chưa triệu chứng hoặc điều trị tại nhà cùng cư ngụ.

Việc khống chế dịch thực sự không thể tuyệt đối trong một thời gian nhất định được, phải lâu dài là đúng.

Hít hơi nóng đơn giản mà hiệu quả trong chủ động phòng chống virus Covid-19. Ảnh: BS

4. Giáo sư có những lời khuyên như thế nào về giải pháp chống dịch Covid-19 tại TPHCM, đặc biệt là cách phòng chống cho những người chưa nhiễm dịch bệnh?

Giáo sư Lê Văn Thành:

Những biện pháp chống dịch hiện nay tại TPHCM được phổ biến như sau:

- Phổ cập mang tính pháp lý là 5K + Vaccine + Thực hiện chỉ thị 16 của Thủ tướng. F0 có triệu chứng nhẹ điều trị tại nhà, nếu nặng hơn sẽ được đưa vào bệnh viện dã chiến. Bệnh nhân sau điều trị tại bệnh viện dã chiến giảm hơn sẽ cho về nhà theo dõi tiếp.

- Biến chủng Delta quá phức tạp, lan truyền nhanh. Để bảo vệ mình trước Covid -19, người dân thường xuyên phải sử dụng 5K. Phương pháp này đặc biệt phù hợp với những người tại vùng phong tỏa, khu cách ly hoặc có tiếp xúc với người bệnh.

- Ngoài những biện pháp trên chúng ta phải lưu ý tới 72% dân số là những người chưa mắc bệnh, hãy tạo mọi chính sách, biện pháp để những cá nhân này vẫn tham gia sản xuất, đóng góp cho ngành kinh tế và an sinh xã hội.

Ngoài ra, cần có chiến lược, “chặn đứng” hay “bẻ gãy” sự phát triển tàn bạo của virus bằng biện pháp phòng chủ động cho từng cá nhân chưa nhiễm, đang lao động, sản xuất...

Cách phòng vệ cho người chưa nhiễm Covid -19

Chúng ta cũng biết rằng, có nhiều đường xâm nhập của Covid -19 vào cơ thể, trong đó đường hô hấp là quan trọng. Khi người bệnh ho hoặc hắt hơi, các hạt nước bọt có chứa virus bắn vào khoảng không khí cách xa ta khoảng 1,5 đến 2 mét. Một nghiên cứu gần đây cho hay, trong buồng kín cũng có tồn tại virus lơ lửng trong không khí. Người bình thường nếu làm việc lâu trong trong môi trường này cũng có nguy cơ bị nhiễm.

Theo các nhà nghiên cứu, chúng ta phải mở cửa cho thông thoáng phòng làm việc và nếu có ánh nắng chiếu vào sẽ tốt hơn. Nếu chẳng may ta hít phải virus, virus sẽ bám vào niêm mạc xoang mũi miệng, hầu, thanh quản. Tại đây, một xung đột thực sự xảy ra giữa virus và cơ thể của chúng ta.

Hàng rào phòng ngự là niêm mạc, dưới lớp này có “đoàn quân chủ lực” là những tế bào lympho T và B, “cuộc chiến” tại đây kéo dài 5 đến 6 giờ. Nhiều nghiên cứu cho hay virus này sẽ chết trong nhiệt độ từ 45 -55 độ C.

Các biện pháp tiêu diệt chúng trong 5 giờ đầu khi chưa xuyên qua được niêm mạc hầu họng đó là: xông hơi. Theo dân gian, khi bị cảm cúm ta đun bằng nồi có lá, trùm đầu. Súc miệng bằng các nước chuyên dùng. Xông bằng cách dùng ấm nước.

Đặc biệt còn có phương pháp hít hơi nóng từ ấm đun nước. Phương pháp này đơn giản, rẻ tiền và dễ thực hiện. Nhà đông người, tập thể đi công tác áp dụng được khi về nghỉ trưa hoặc tối…

Cách làm như sau:

Đun sôi một siêu nước (có thể cho củ, cây sả) vào trong ấm nước đun sôi, đeo tấm che giọt bắn, mở nắp ấm nước ra để hít hơi nóng chừng 2 phút, rồi nghỉ 2 phút. Lặp lại hoạt động này khoảng 2 đến 3 lần trong ngày tùy điều kiện mọi người.

Vâng, xin chân thành cảm ơn Giáo sư!