Bài 7: Cần hành lang pháp lý chung để quản lý thẻ ngân hàng “ngủ đông”
Bài 7: Cần hành lang pháp lý chung để quản lý thẻ ngân hàng “ngủ đông”

Phóng viên: Xin bà cho biết về tình hình phát hành thẻ, đặc biệt là thẻ tín dụng của các ngân hàng thương mại thời gian qua?

Bà Nguyễn Hồng Thanh: Thị trường thẻ nói riêng và thị trường thanh toán không dùng tiền mặt nói chung đang phát triển mạnh mẽ, đặc biệt là sau giai đoạn COVID-19. Đối với thẻ tín dụng, thời gian qua, tại thị trường Việt Nam, các khách hàng đã hiểu biết hơn về các sản phẩm thẻ tín dụng. Các sản phẩm này cũng được các khách hàng ưa thích sử dụng bởi nó không chỉ là phương tiện thanh toán mà còn là công cụ cung cấp, hỗ trợ tài chính cho khách hàng để phục vụ nhu cầu chi tiêu hàng ngày với thời gian ân hạn, miễn lãi có thể lên đến 45 hoặc 55 ngày. Bên cạnh đó, các khách hàng khi sử dụng thẻ tín dụng có thể được hưởng các ưu đãi như chiết khấu, giảm giá mua hàng... Do vậy sản phẩm thẻ tín dụng ngày càng được khách hàng đón nhận.

Bên cạnh đó, các ngân hàng cũng triển khai rất nhiều tiện ích trên các sản phẩm thẻ, ví dụ các phương tiện thanh toán tiên tiến, hiện đại như Apple pay, Samsung pay để tạo ra tiện ích cho người tiêu dùng. Chính vì vậy, bên cạnh các hình thức thanh toán không dùng tiền mặt khác, sản phẩm thẻ vẫn được nhiều người lựa chọn sử dụng.

Thời gian qua, người lao động, đặc biệt là công nhân ở các khu công nghiệp phản ánh rằng, khi phát hành thẻ tín dụng họ không được biết mức phí thu thường niên của thẻ. Một số ngân hàng cũng không có quản lý tốt việc thu phí hoặc nhắc nhở khách hàng thanh toán phí, dẫn đến việc công nhân trở thành con nợ bất đắc dĩ của ngân hàng. Vậy bà đánh giá thế nào về tình trạng này? Và quy trình quản lý, phát hành thẻ của các ngân hàng thương mại đang diễn ra như thế nào?

Bà Nguyễn Hồng Thanh: Ngân hàng Nhà nước có một thông tư riêng về hoạt động thẻ ngân hàng, quy định rất rõ quyền và trách nhiệm của các ngân hàng cũng như khách hàng trong việc phát hành và sử dụng thẻ. Trong đó, ngân hàng có nghĩa vụ thông báo và công bố công khai thông tin về biểu phí, các chính sách đối với khách hàng, cũng như phải thông báo về các giao dịch sử dụng thẻ và khoản phí phát sinh. Do vậy, các ngân hàng có nghĩa vụ tuân thủ quy định của Ngân hàng Nhà nước trong việc công khai, minh bạch thông tin với khách hàng. Tuy nhiên, về phía khách hàng khi lựa chọn sử dụng thẻ tín dụng cũng cần lưu ý tìm hiểu cơ chế xử lý của thẻ tín dụng để tránh phát sinh những tình huống không đáng có.

Bài 7: Cần hành lang pháp lý chung để quản lý thẻ ngân hàng “ngủ đông”

Thường thì đối với thẻ tín dụng, các ngân hàng đều có quy định về phí thường niên khi sử dụng thẻ. Mặc dù để khuyến khích khách hàng phát hành, sử dụng thẻ, các ngân hàng cũng có những chính sách ưu đãi miễn phí phát hành, miễn phí thường niên. Tuy nhiên, thông thường sẽ có những ràng buộc điều kiện là khách hàng phải chi tiêu sử dụng thì mới được miễn phí. Vì vậy, khi khách hàng lựa chọn sử dụng một sản phẩm thẻ thì phải nắm rõ những chính sách này của các ngân hàng để tránh trường hợp phát hành thẻ rồi nhưng không sử dụng và đến khi phát sinh phí thường niên thì lại không thanh toán đúng thời hạn và phát sinh nợ xấu.

Trong tình huống xảy ra tranh chấp, tòa án sẽ xem xét ngân hàng và người tiêu dùng đã thực hiện đúng và đủ trách nhiệm của mình hay chưa. Những việc này sẽ được thực hiện theo quy định của pháp luật. Ngoài ra, các ngân hàng cũng sẽ định kỳ thanh tra, kiểm tra việc thực hiện quy định của Ngân hàng Nhà nước.

Bài 7: Cần hành lang pháp lý chung để quản lý thẻ ngân hàng “ngủ đông”

Dưới góc độ của Chi hội Thẻ - đơn vị bao quát hoạt động phát hành, quản lý thẻ của các ngân hàng thương mại, theo bà, có nên xây dựng một hành lang pháp lý, cơ chế riêng cho các thẻ “ngủ đông” nhiều năm không sử dụng có thể tự động khóa thay vì ngân hàng tự động thu phí như hiện nay?

Bà Nguyễn Hồng Thanh: Hoạt động ngân hàng là hoạt động chịu sự điều chỉnh rất chặt chẽ của các hành lang pháp lý và đặc biệt là Ngân hàng Nhà nước. Cho nên đối với các ngân hàng thì việc tuân thủ các quy định của pháp luật cũng như Ngân hàng Nhà nước là điều kiện tiên quyết để đảm bảo hoạt động của ngân hàng ổn định và lâu bền.

Trong một số trường hợp ngân hàng sẽ thông qua đối tác, đại lý để phát hành thẻ. Khi đó, có thể xảy ra một số tình huống việc truyền thông cho khách hàng về thông tin phát hành thẻ không được đầy đủ. Còn theo quy định của Ngân hàng Nhà nước thì tất cả các ngân hàng phải cập nhật, công bố công khai trên website.

Tùy theo chính sách của từng ngân hàng, ví dụ với Vietcombank, đối với khách hàng phát hành thẻ tín dụng, các quy trình rất chặt chẽ vì ngân hàng phải phê duyệt, thẩm định tín dụng. Khi cấp tín chấp cho khách hàng, đây là khoản có thể gây rủi ro cho ngân hàng vì vậy các ngân hàng sẽ rất thận trọng.

Bên cạnh đó, hiện nay, hầu như các ngân hàng đều có ứng dụng mobile banking, đây không chỉ là phương tiện để khách hàng có thể tra cứu, quản lý các giao dịch liên quan đến tài khoản hay thực hiện chuyển tiền mà còn là phương tiện để khách hàng có thể quản lý những thẻ đã được phát hành với ngân hàng cũng như các giao dịch phát sinh và tình hình thanh toán, trả nợ với ngân hàng. Vì vậy, họ đều cung cấp đầy đủ thông tin cho khách hàng trên ứng dụng. Các ngân hàng cũng sẽ gửi tin nhắn cho khách hàng - đây là quy định bắt buộc của Ngân hàng Nhà nước.

Tuy nhiên, hiện nay cũng chưa có hướng dẫn, quy định chung cho các ngân hàng đối với các thẻ “ngủ đông” hoặc lâu không hoạt động mà tùy theo chính sách của từng ngân hàng. Nếu có hành lang pháp lý chung cho vấn đề này thì cũng sẽ thuận tiện hơn cho các ngân hàng trong việc xử lý với khách hàng.

Bài 7: Cần hành lang pháp lý chung để quản lý thẻ ngân hàng “ngủ đông”

Vậy bà có khuyến cáogiúp nâng cao nhận thức cho công nhân, người lao động để họ sử dụng thẻ an toàn, hiệu quả, không gây bất lợi cho chính bản thân mình?

Bà Nguyễn Hồng Thanh: Thứ nhất, trước khi quyết định lựa chọn một sản phẩm thẻ nào đó thì cần tìm hiểu kỹ các chính sách, quy định, các loại phí áp dụng đối với sản phẩm đó để có thể hiểu, sử dụng và quản lý thẻ một cách hiệu quả. Khi thẻ có phát sinh phí cần thanh toán đúng hạn theo quy định của sản phẩm và chính sách của ngân hàng.

Thứ hai, khi khách hàng đăng ký phát hành thẻ với ngân hàng thì phải ký hợp đồng với ngân hàng và đăng ký các thông tin có thể là email, số điện thoại hoặc đăng ký các ứng dụng (app) của ngân hàng để nhận thông báo một cách kịp thời. Đây là những kênh mà ngân hàng có thể báo cho khách hàng về những giao dịch thẻ và khoản phí phát sinh, hoặc thời hạn thanh toán trả nợ của khách hàng. Do vậy, khi cung cấp thông tin cho ngân hàng thì người lao động cần phải cung cấp thông tin đầy đủ, chính xác để đảm bảo nhận được thông báo kịp thời từ phía ngân hàng. Trong trường hợp thay đổi những thông tin này, khách hàng cũng cần báo lại để ngân hàng có thể cập nhật địa chỉ đúng.

Thứ ba, thẻ là phương thức thanh toán điện tử nên người lao động cũng cần biết cách sử dụng an toàn, tránh những tình huống rủi ro.

Xin cảm ơn bà!

Bài 7: Cần hành lang pháp lý chung để quản lý thẻ ngân hàng “ngủ đông”

Phóng viên: Thưa bà, công nhân thường có nhiều thẻ ngân hàng, cũng thường xuyên thay SIM, đổi số điện thoại. Nếu việc liên lạc, thông báo thu phí không được thường xuyên thuận tiện thì sẽ phát sinh phí chậm trả, nợ xấu. Những trường hợp này, theo bà cần xử lý thế nào và có nên có một hành lang pháp lý chung cho việc này không, khi mà mấy năm không phát sinh giao dịch nhưng vẫn thu phí tự động?

Bà Phan Thu Hiền – Phó Giám đốc Trung tâm Thẻ, PVcomBank:

Tại PVcomBank, cứ trong vòng 6 tháng khách hàng phát hành thẻ nhưng chưa kích hoạt thì chiếc thẻ đấy đã được đóng tự động trên hệ thống.

Bên cạnh đó, chúng tôi cũng căn cứ vào dữ liệu lịch sử giao dịch của khách hàng. Nếu trong vòng 1 năm gần nhất, khách hàng không phát sinh giao dịch thì PVcomBank cũng không thực hiện gia hạn thẻ đó để đảm bảo khách hàng nào là khách hàng thực sự có nhu cầu sử dụng thẻ.

Ngoài những chốt chặn tự động trên hệ thống, PVcomBank cũng có những chương trình “đánh thức khách hàng ngủ đông”, tức là từ dữ liệu khách hàng, chúng tôi sẽ thường xuyên thực hiện những cuộc gọi chăm sóc khách hàng để hiểu và nắm bắt được là vì sao khách hàng không sử dụng thẻ thường xuyên và truyền thông đến cho khách hàng khi sử dụng thẻ sẽ có những ưu đãi như thế nào.

Trong quá trình làm việc với các đơn vị trả lương tại các khu công nghiệp, PVcomBank cũng có những hoạt động sâu sát cùng với phòng nhân sự hay Công đoàn Công ty nhằm nắm bắt được những người lao động nào đang tiếp tục công tác tại đơn vị để thường xuyên rà soát, làm sạch dữ liệu khách hàng. Với những người đã chuyển công tác, ưu đãi sẽ quay trở về thành khách hàng thông thường. Tất cả những đối tượng đó sẽ vẫn được truyền thông để ngân hàng biết khách hàng chấp nhận sử dụng tiếp hay dừng dịch vụ.

Về hành lang pháp lý chung đối với cả hệ thống ngân hàng, PVcomBank nhận định là nên có những nguyên tắc thống nhất giữa các ngân hàng thương mại. Ví dụ như tài khoản không sử dụng, không có số dư hoặc không có bất kỳ giao dịch nào sẽ phải có thời hạn nhất định để thực hiện đóng những tài khoản đó. Từ đó làm sạch dữ liệu khách hàng, bảo vệ nguồn tài nguyên dữ liệu của ngân hàng.

Bài 7: Cần hành lang pháp lý chung để quản lý thẻ ngân hàng “ngủ đông”

Có ý kiến cho rằng các ngân hàng được hưởng lợi từ các khoản phí mà một bộ phận khách hàng quên, chậm trả, bà có ý kiến gì về việc này?

Bà Phan Thu Hiền: Thực tế, đối với ngạch ngân hàng, thẻ vẫn đang hoạt động, có số dư duy trì trong tài khoản hoặc vẫn còn hạn mức tín dụng thì ngân hàng mới thu được phí.

Đối với PVcomBank, như đã trao đổi, chúng tôi đưa ra những chốt chặn về mặt hệ thống và về mặt con người làm sao luôn rà soát và để khẳng định được rằng khách hàng vẫn đang có nhu cầu sử dụng sản phẩm dịch vụ của PVcomBank.

Thêm một điểm nữa, PVcomBank cũng có đội ngũ cảnh báo nợ sớm, để khách hàng không bị lên những nhóm nợ quá lớn. Khi có thẻ tín dụng bị chậm thanh toán các khoản phí thường niên hay phí quản lý hạn mức..., chúng tôi cũng đặc biệt rà soát danh sách này và chủ động liên lạc để giải thích khách hàng đang bị chậm thanh toán và có thể bị lịch sử nợ xấu nếu như họ vẫn tiếp tục duy trì sản phẩm dịch vụ và tiếp tục bị thu phí.

Trân trọng cảm ơn bà!

Bài 7: Cần hành lang pháp lý chung để quản lý thẻ ngân hàng “ngủ đông”

Xem thêm video bà Phan Thu Hiền - Phó Giám đốc Trung tâm thẻ PVcomBank chia sẻ về sử dụng thẻ tín dụng:

Đón đọc bài tới:

Bài 7: Cần hành lang pháp lý chung để quản lý thẻ ngân hàng “ngủ đông”

Bài viết: Phạm Huệ - Hồng Ngọc - Văn Quân

Thiết kế: Dũng Choai